تحلیل مفهومی انگاره حق به شهر با تاکید بر تحولات فضایی شهر تهران

رشد سریع و گسترده شهر و شهرنشینی در طول چند دهه گذشته، منجر به بروز فقر، شکاف طبقاتی، حاشیه نشینی، فروش تراکم و ناپایداری کالبدی، تخریب زیست محیطی، نابرابری های اجتماعی و شکاف جنسیتی در بین شهروندان کلان شهرهای جهان سوم من جمله تهران شده است. طبق اسناد و مطالعات صورت گرفته ریشه این نابسامانی در شهر و نظام شهری، جریان سرمایه داری و لیبرالیستی مدیریت و اداره شهرها است. درواقع نظام سرمایه داری در راستای تحقق اهداف و آرمان های خود فضای شهری را در خدمت گرفته است و به بی رحمانه ترین شکل ممکن در راستای استفاده از این فضای عمومی (که متعلق به همه شهروندان است) برای حصول منافع عده کمی از شهروندان (سرمایه داران و زمین خوران) تلاش می کند. مفهوم و انگاره حق به شهر که توسط اندیشمندان چپ به ویژه لفور و هاروی مطرح و توسعه یافته است، به دنبال تبیین وضعیت کنونی شهر با نقد این جریان غالب و شناسایی عوامل و ریشه های این روند است. این تحقیق که با روش توصیفی- تحلیلی به مطالعه متون علمی مربوط به این مفهوم پرداخته است، درصدد تحلیل و بررسی تحولات فضایی شهر تهران در چارچوب این مفهوم می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که در طول چند دهه گذشته اکثر پروژه های کلان و چشمگیر شهری در تهران، از ساخت وسازهای تجاری کناره خیابان­های اصلی گرفته تا پروژه ایران مال و پل صدر و... همگی به نوعی منافع شهر و شهروندان تهرانی را قربانی منافع اقلیتی زیاده­خواه و بانفوذ کرده که این اتفاق شوم در سایه رویکردهای غلط ناآگاهانه و بعضا عامدانه مدیریت شهری صورت گرفته است.  

کلیدواژه ها:

شهر ، حق به شهر ، تهران ، تحولات فضایی شهر