استفاده از خاکپوش زنده جهت کنترل غیرشیمیایی علف های هرز و تولید روغن با کیفیت بالا در سیاهدانه (.(Nigella sativa L

این پژوهش با هدف تاثیر مثبت خاک پوش زنده به عنوان روشی موثر در کنترل علفهای هرز سیاه دانه انجام شد. علاوه بر این ، تعیین نوع گیاه و بهترین زمان کاشت آنها در دو آزمایش مجزا مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایش اول در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در شش تیمار و سه تکرار در سال ۱۳۹۷انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل شاهد بدون خاک پوش وجین کامل ، شاهد بدون خاک پوش بدون وجین ، جو کف بر پس از استقرار سیاه دانه ، جو کف بر اول قبل از به گل رفتن آن ، شبدر برسیم کف بر پس از استقرار سیاه دانه و شبدر برسیم کف بر قبل از به گل رفتن آن بود. آزمایش دوم نیز به صورت کرت خرد شده - فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ۴ تکرار در سال ۱۳۹۸انجام شد. این آزمایش دارای دو کرت اصلی شامل بستر بذر کهنه و بستر بذر ساده بود. فاکتورهای نوع خاک پوش زنده در سه سطح (یونجه ، شبدربرسیم و شنبلیله ) و زمان کاشت خاک پوش در دو سطح (۱۴ روز قبل از کشت و هم زمان با کشت سیاه دانه ) به صورت فاکتوریل در سطوح فاکتور اصلی قرار گرفتند. با توجه به نتایج به دست آمده در پژوهش اول و دوم مشخص شد که خاک پوش های زنده مورد استفاده باعث کاهش تراکم کل علفهای هرز غالب ، کاهش وزن تر و وزن خشک علفهای هرز نسبت به تیمار شاهد بدون خاک پوش بدون وجین شدند. در بین خاک پوش های زنده مورد بررسی ، شبدر برسیم زمانی که پس از استقرار سیاه دانه کف بر شد، توانست زیست توده علفهای هرز را به میزان ۴/۹۰ درصدنسبت به شاهدبدون وجین علف هرزکاهش دهد. خاک پوش زنده شبدربرسیم ،نه تنهاباسیاه دانه رقابت نکردبلکه توانست عملکرد را نسبت به شاهد بدون خاک پوش و وجین کامل افزایش دهد. همچنین مشخص شد که دو هفته کشت زودتر خاک پوش زنده نسبت به زمان کاشت سیاه دانه ، قدرت رقابتی (تراکم ، وزن تر و وزن خشک ) کل علفهای هرز را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. سنجش درصد روغن و بررسی پروفایل اسیدهای چرب با کروماتوگرافی گازی -طیف سنجی جرمی (GC-MS) نشان داد که استفاده از این خاک پوش ها علاوه بر کنترل مطلوب علفهای هرز باعث افزایش درصد روغن دانه و میزان اسیدهای چرب غیراشباع مهم (لینولنیک اسید (امگا ۳) و لینولئیک اسید (امگا ۶)) روغن سیاه دانه نسبت به شاهد شدند، به صورتی که بالاترین درصد روغن موجود در دانه نسبت به شاهد (با ۹۴۵/۲۳ درصد وزنی روغن ) به ترتیب مربوط به تیمارهای بستر معمول - شنبلیله -کشت زودتر (با ۹۷۳/۲۷ درصد وزنی )، بسترمعمول - شبدر- کشت هم زمان (با ۲۱۵/۲۶ درصد وزنی )، بستر معمول - یونجه - کشت هم زمان (با ۶۴۶/۲۵ درصد وزنی )، بستر معمول - یونجه - کشت هم زمان (با ۶۴۶/۲۵ درصد وزنی ) بود.

کلیدواژه ها:

اسیدهای چرب ، رقابت ، عملکرد روغن ، مالچ زنده .