نقش عوامل موثر بر استعمال قلیان در زنان: مرور سیستماتیک

هدف: مصرف قلیان پس از سیگار، دومین اپیدمی جهانی است. آمارهای سراسر جهان گویای افزایش میزان مصرف قلیاندر زنان نسبت به مردان می باشد. هدف از مطالعه حاضر خلاصه و جمع بندی نتایج مطالعات انجام شده در زمینه عواملموثر بر استعمال قلیان در زنان سراسر دنیا می باشد.روش ها: جهت شناسایی مطالعات مختلف از موتورهای جستجوگر Web of Science ، PubMed ، Iranian Databases ، Elsevier ، Embase ، Scopus ، Medline ، Google Scholar و World Health Organization (WHO) با کلیدواژه های Shisha ، Hooka ، Goza ، Hubbly-Bubbly ، Oriental Pipe ، Youth ، Adolescence،Adolescence ، Ghalyan ، Boory ، Arghile And Narghile ، Women and Femeal ، Glase Base and Mada’a ، Waterpipe or Hubble و Narkeela or Bubble استفاده گردید. مطالعاتی با استعمال دخانیات جزءقلیان، گروه هدف غیر از گروه زنان و گزارش نتایج به صورت مشترک در دو جنس از مطالعه حذف شدند. محدودیتی دردوره زمانی انتشار اسناد مربوطه نبود، تمامی اسناد به زبان فارسی و انگلیسی بین سالهای ۲۰۱۸-۱۹۹۰ وارد مطالعه شدند.نتایج: در جستجوی اولیه با کلیدواژه های مختلف ۱۰۵ مقاله از پایگاه های مختلف بازیابی گردید که پس از مطالعه کاملمتون، ۲۴ سند علمی (۷ مطالعه کیفی، ۱۳ مطالعه مقطعی، ۳ مطالعه مداخله ای و ۱ مقاله بصورت گزارش علمی) شرایطورود به مطالعه را داشتند. تمامی مقالات کمی، کیفی، میکس متد و مداخله ای وارد مطالعه شدند. شایع ترین دلایلاستعمال قلیان در زنان نگرش مثبت به استعمال قلیان، نرم های انتزاعی (خانواده، دوستان و خویشاوندان)، عدم قانونمنع و دسترسی آسان به قلیان، آگاهی پایین از خطرات قلیان، سرگرمی، خودکارآمدی، کنترل رفتاری درک شده پایین،وابستگی به قلیان، نیازهای روحی- روانی، نوآوری و جذابیت قلیان، نرم های فرهنگی، تحصیلات بالا، در آمد بالا، تبلیغات رسانه ای، پذیرش اجتماعی، مد و کلاس، جلب توجه و خوشایند بودن طعم تنباکو بود.نتیجه گیری: جایگزینی استعمال قلیان با سرگرمی های مفید و امن، اجرای قوانین منع مصرف قلیان در مجامع عمومی وجدیت در اجرای آن، حذف نگرش مثبت زنان به استعمال قلیان، تقویت مهارت های نه گفتن در مقابل اصرار دوستان وارتقاء خودکارآمدی زنان میتواند در کاهش استعمال قلیان نقش موثری داشته باشد.

کلیدواژه ها:

قلیان ، زنان ، استعمال دخانیات ، فاکتورها