تحلیل ژنتیکی برخی صفات تولیدی و تولیدمثلی گاوهای شیری هلشتاین اصفهان در شرایط تنشگرمایی

هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثر تنش گرمایی بر عملکرد تولیدی و تولیدمثلی گاوهای شیری هلشتاین اصفهان و همچنین برآورد فراسنجه‫های ژنتیکی در شرایط استرس گرمایی بود. لذا از اطلاعات ۱۶۹۶۵۵ رکورد مربوط به ۶۰۳۲۲ گاو شیری استان اصفهان استفاده گردید. سوابق آب و هوایی گله‫های مورد بررسی از ۷ ایستگاه که فاصله‫ی کمتر از ۷۰ کیلومتری با گله‫ها داشتند جمع‫آوری و شاخص دمایی-رطوبتی(THI) برای هر ماه در هر گله محاسبه گردید. در مدل استفاده شده، اثر گله-سال زایش، ماه زایش، نوبت زایش و شاخص دمایی-رطوبتی به عنوان اثرات مستقل قرار داده شدند. برای برآورد فراسنجه‫های ژنتیکی صفات تولیدمثلی از مدل حیوانی و برای صفات تولیدی از مدل رگرسیون تصادفی استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که شاخص دمایی-رطوبتی بیش از ۷۲، اثرات نامطلوبی روی عملکرد داشت. میانگین وراثت‫پذیری روز باز و فاصله زایش تا اولین تلقیح به ترتیب ۰۲/۰ و ۰۶/۰ تخمین زده شد. با افزایش شاخص دمایی- رطوبتی، میانگین فنوتیپی صفات تولیدی کاهش یافت و این کاهش برای صفت تولید شیر از سطح آستانه۷۲ THI=  و برای صفت درصد چربی شیر از سطح ۶۴  THI =دیده شد. میانگین وراثت پذیری در مقادیر مختلف شاخص دمایی-رطوبتی برای صفت تولید شیر ۳۲/۰ و برای صفت درصد چربی شیر ۲۴/۰ برآورد شد. به طور کلی واریانس ژنتیکی افزایشی با افزایش شاخص دمایی- رطوبتی از سطح آستانه (۷۲ =THI) برای دو صفت تولید شیر و درصد چربی افزایش یافت. به عبارتی دیگر بین حیوانات در مواجه شدن با تنش گرمایی بعد از شاخص دمایی- رطوبتی ۷۲ تفاوت ژنتیکی قابل توجهی وجود دارد و لذا ممکن است بتوان از طریق انتخاب ژنتیکی حیوانات مقاوم تر به تنش گرمایی را به عنوان والدین نسل بعد در نظر گرفت.

کلیدواژه ها:

تنش گرمایی ، تولید شیر روز آزمون ، روزهای باز ، روند ژنتیکی و فنوتیپی ، فاصله زایش تا اولین تلقیح