بررسی اثرات سرریز فضایی شهرنشینی بر رشد اقتصادی استان های ایران (رویکرد داده های تابلویی پویای فضایی)

شهرها نقش مهمی در توزیع جمعیت و رشد اقتصادی ایفا می کنند. یکی از جنبه هایی که در ادبیات اقتصاد شهری به آن پرداخته می شود رابطه افزایش جمعیت شهری و رشد اقتصادی است. شهرنشینی ارتباط بین جمعیت، اشتغال، مهاجرت و محیط انسان ساخت است که توسعه آن در هر زمان و فضای جغرافیایی تحت تاثیر شرایط ملی و بین المللی است. با توجه به اینکه رشد اقتصادی یک منطقه جغرافیایی تحت تاثیر متغیرها و اثرات سرریز مناطق دیگر قرار دارد علاوه بر وابستگی فضایی ایجاد شده از طریق این متغیرها، اثراتی که در میان تمام مناطق جغرافیایی مشترک هستند نیز موجب ایجاد همبستگی در رشد اقتصادی واحدهای جغرافیایی می شوند لذا لازم است میان وابستگی ایجاد شده توسط این عوامل و وابستگی فضایی ناشی از اثرات فضایی متغیرها تفاوت قائل شد زیرا در غیر این صورت نقش اثرات فضایی پر رنگ تر از آنچه واقعیت دارد نشان داده خواهد شد. برای کنترل این اثرات، الگوهای فضایی با و بدون این اثرات در ۳۰ استان ایران برآورد شده است نتایج نشان می دهد حتی با در نظر گرفتن اثرات عوامل عام مشترک، همچنان وجود خودهمبستگی مثبت فضایی بین رشد اقتصادی استان ها وجود دارد اما نکته ای که نتایج اعمال اثرات عوامل عام مشترک نشان می دهد این است که در نظر گرفتن این اثرات، باعث کاهش شدت اثر فضایی شده است. همچنین نتایج برآورد الگوی دوربین فضایی پویا، حاکی از آن است که رابطه شهرنشینی و رشد اقتصادی استان های ایران به صورت U معکوس است و اثرات سرریز شهرنشینی بر رشد اقتصادی استان های همجوار مثبت و معنی دار می باشد.

کلیدواژه ها:

رشد اقتصادی ، پانل پویای فضایی ، شهرنشینی ، اثرات عام مشترک ، اثرات سرریز