شناسایی و تحلیل راهبردهای توسعه فعالیت کشاورزی پایدار در استان های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی در راستای احیای دریاچه ارومیه

در چند دهه اخیر، توسعه ناپایدار فعالیت­ های کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه منجر به خشک شدن بخش قابل توجهی از این دریاچه شده است. این مسئله علاوه بر تاثیر منفی بر کیفیت زندگی جوامع محلی پیرامون دریاچه، تاثیر مخربی بر کیفیت و کمیت فعالیت­ های کشاورزی در منطقه داشته است. بر این اساس، به نظر می­ رسد که توسعه کشاورزی پایدار به عنوان یکی از مهم ­ترین گام­ های احیای دریاچه ارومیه به شمار می­ رود. با توجه به اهمیت موضوع، هدف اصلی این پژوهش کاربردی «شناسایی و تحلیل راهبردهای توسعه فعالیت کشاورزی پایدار در استان های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی در راستای احیای دریاچه ارومیه» بود. جامعه آماری این پژوهش را ۲۷ نفر از کارشناسان و متخصصان ذی­ربط در دفتر حفاظت از تالاب­ های ایران، سازمان جهاد کشاورزی، اداره کل حفاظت محیط زیست و شرکت­ های فنی- مهندسی کشاورزی در استان ­های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی تشکیل دادند. در این پژوهش، ابتدا با بهره­ گیری از تکنیک تحلیل نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت­ ها و تهدیدها اقدام به شناسایی عوامل داخلی و خارجی تاثیرگذار بر فعالیت کشاورزی پایدار گردید. سپس، با استفاده از تکنیک ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی به اولویت بندی راهبردهای قابل قبول در راستای توسعه فعالیت کشاورزی پایدار پرداخته شد. با توجه به نتایج به دست آمده، در هر دو استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی، فرصت های پیش­روی فعالیت کشاورزی پایدار بر تهدیدهای آن و در عین حال، نقاط قوت فعالیت کشاورزی پایدار بر نقاط ضعف آن برتری داشتند. همچنین، نتایج این پژوهش نشان داد که از نظر فضای راهبردی، فعالیت کشاورزی پایدار در هر دو استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی در موقعیت توسعه ای یا حداکثر- حداکثر قرار داشت. در این زمینه، مهم­ ترین راهبردهای مشترک در سطح هر دو استان شامل "توانمندسازی نهادی و هم­ افزایی ظرفیت­­ های بین­ بخشی در راستای استفاده از پتانسیل­ های موجود در بخش­ های مختلف دولتی و غیردولتی در سطح استان" و "ارتباط دادن فعالیت کشاورزی پایدار با مباحث حفاظت از محیط­ زیست با تاکید بر حفظ دریاچه ارومیه" بودند.

کلیدواژه ها:

احیای تالاب ، دریاچه ارومیه ، کشاورزی پایدار ، تکنیک SWOT