بررسی جنبه های حماسی در هنر قصه گوی تصویری پرده خوانی

چکیده پرده خوانی نوعی از قصه گویی حماسی با استفاده از پرده های نقاشی است که روی پرده ها صحنه هایی از داستان های حماسی، اسطوره ای و مذهبی ترسیم می شوند. تلفیق سه عنصر کلام، تصویر و اجرا (بازی­گری) باعث شده است که این هنر موثرترین و نمایشی ترین شکل قصه گویی حماسی در میان هنرهای سنتی ایران به­شمار آید. پرده خوانی، با وجود برخورداری از اوصاف منحصربه فرد، در مقایسه با دیگر هنرهای ایرانی، به طور دقیق بررسی نشده است. در این مقاله کوشش می­شود به مباحثی مانند چیستی ریشه های پرده خوانی و چگونگی اجرای آن و نیز بررسی جنبه های حماسی این هنر قصه گوی تصویری بپردازد. نتایج پژوهش نشان می دهد که سابقه و ریشه هنر پرده خوانی به پیش از اسلام و مشخصا دوران ظهور مانی، پیام­بر نقاش ایرانی، بازمی گردد. پس از اسلام و به ویژه در روزگار صفویه، توجهی فراوان به پرده خوانی شد و این هنر توسعه یافت. زیرا به علت برخورداری از جنبه های حماسی، هنری وحدت بخش تلقی شد. براساس پژوهش ها، وجه حماسی این هنر دیرینه از روایت های شاهنامه فردوسی و حماسه های مذهبی (به عنوان متون و منابع اصلی روایت های پرده خوانان) اخذ شده است. حماسه موجود در روایت به دو رکن دیگر پرده خوانی یعنی نقاشی و بازی­گری وجهی حماسی بخشیده است؛ به گونه ای که می توان پرده خوانی را هنر حماسی قصه گوی تصویری نامید.

کلیدواژه ها:

"پرده خوانی" ، "روایت حماسی" ، "قصه گویی تصویری" ، " نقاشی" ، "داستان"