خوانش تحلیلی شروح برگزیده از مثنوی معنوی براساس نظریه زیبایی شناسی دریافت یاوس و آیزر

نظریات نقد ادبی خواننده محور، عمدتا بر این باورند که معنا چیز ثابتی نیست که در ذهن نویسنده یا در خود متن پنهان شده باشد، بلکه معنا در تعامل خواننده با متن شکل می گیرد. این مقاله براساس مولفه های نظریه زیبایی شناسی دریافت هانس روبرت یاوس و ولفگانگ آیزر تدوین شده است. در این پژوهش، هفت شرح از شروح مثنوی برای تحلیل انتخاب شده است و علاوه بر نی نامه، سه داستان از دفتر اول مثنوی(پادشاه و کنیزک، شیر و نخچیران و پادشاه جهود)، از منظر زیبایی شناسی دریافت، بررسی شده اند. پرسش اصلی مقاله این است که نظر شارحان مختلف در باب مضمون اصلی این داستان ها، متاثر از چه مولفه هایی از افق انتظارات آن ها بوده است؟ یافته های مقاله حاضر که براساس روش توصیفی تحلیلی و مطالعه اسنادی (کتابخانه ای) و بررسی ۲۰۰ بیت منتخب صورت گرفته است، نشان می دهد که هرشارح، متاثر از افق انتظار اجتماعی و ادبی خود، معنایی را برای ابیات مثنوی برساخته است.

کلیدواژه ها:

زیبایی شناسی دریافت یاوس و آیزر ، افق انتظارات ، جاهای خالی ، بایگانی متنی ، شروح مثنوی معنوی