تحلیل گفتمان انتقادی داستان «ماهی سیاه کو چولو» صمد بهرنگی

؛«صمد بهرنگی» منتقد نظام تعلیم و تربیت و ادبیات کودکان پیش از خود است وبا بهره گیری از قابلیت های ادبیات کودکان سعی دارد تا از آن برای نیل به اهدافایدئولوزیک خود استفاده کند. این پژوهش تلاش می کند تا نشان دهد که چگونهادبیات داستانی کودکان متاثر از گفتمان های موجود و ساختار اجتماعی مولد اینگفتمان هاء برداشتی متفاوت از تعلیم و تربیت ارائه می کند و چگونه گفتمان ها در بازتاب مفاهیم تعلیم و تر بیت نقش دارند. در این پژوهش سعی بر این است تا با رویکرد «نورمن فرکلاف»» داستان «ماهی سیاه کوچولو» صمد بهرنگی بررسی، تحلیل و تبیین گردد. هدف ما این است که با تحلیل دقیق داستان «ماهی سیاه کوچولو» بهرنگی نشان دهیم که متن، معرف چه گفتمان یا گفتمان هایی است و این متن، چه رابطه ای میان تعلیم و تربیت و ابعاد اجتماعی و سیاسی برقرار می سازد. بافت موقعیتی، فرض وجود دیدگاه ایدئولوژیک بهرنگی را تقویت می کند. از دیدگاه تحلیل گفتمان انتقادی، نتیجه این پژوهش این است که بهرنگی در این داستان، چهار گفتمان رایج معاصر خود یعنی استبداد، ملی، مذهبی و چپ مارکسیست را توصیف و نقد کرده است. گفتمان چهارم، گفتمان غالب و تعلق گفتمانی بهرنگی است. بهرنگی در این اثر سعی دارد تا با انتخاب واژگان خاص، شخصیت ها، مکان ها و هم آیی و جنبه های استعماری، گفتمان خود را بر سایر گفتمان ها برتری بخشد. مضامین تعلیم و تربیت در این داستان اغلب متاثر از گفتمان چپ و دیگر گفتمان های تقابل گر رایج و در رویارویی با گفتمان نظام سلطه (گفتمان استبداد) شکل گرفته است.

کلیدواژه ها:

ادبیات کودکان ، بهرنگی ، تحلیل گفتمان ، تعلیم و تربیت و ماهی سیاه کوچولو