بررسی و شبیه سازی انتقال بلند برد ذرات گردوخاک از خاورمیانه تا شرق آسیا در یک مطالعه موردی

در این مطالعه پدیده شدید و گسترده گردوخاک در ۱۲-۱۸ مارس ۲۰۲۱ در بخش وسیعی از آسیا (خاورمیانه، آسیای مرکزی و شرقی) با استفاده از داده ها و تصاویر ماهواره ای، نقشه های همدیدی و برونداد مدل پخش HYSPLIT و مدل WRF-Chem بررسی شد. در روز ۱۲ مارس همزمان با انتقال ذرات گردوخاک از عراق به ایران، گسیل گردوخاک از بیابان های عربستان آغاز شده و ذرات گردوخاک به سمت کشورهای افغانستان، پاکستان و چین منتقل شدند. علاوه بر انتقال بلندبرد، گسیل گردوخاک از چشمه های محلی در مناطق مرزی کشورهای افغانستان، پاکستان، ایران و مناطق مرکزی ترکمنستان و مناطق غربی و مرکزی چین سبب افزایش شدت پدیده و گستردگی مناطق تحت تاثیر گردوخاک شد. در تحلیل همدیدی، مجموعه ای از سامانه های کم فشار در جنوب عربستان، جنوب و جنوب شرقی ایران، قرقیزستان و چین مشاهده می شود که سبب گسیل و انتقال گردوخاک در منطقه مورد مطالعه شده است. محصولات ماهواره کالیپسو نشان می دهند که در بخش وسیعی از منطقه واقع در مسیر ماهواره ذرات معلق گردوخاک وجود دارد و ابرهای موجود در جو منطقه نیز بیشتر از نوع همرفت عمیق و سیروس هستند. مدل WRF-Chem گسیل گردوخاک از عراق، سوریه و عربستان سعودی و مسیر انتقال آن را بدرستی شبیه سازی کرده و فعالیت چشمه های گردوخاک اطراف دریاچه هامون، کشور ترکمنستان و مناطق مرکزی چین در خروجی مدل قابل مشاهده است. سطح مقطع قائم غلظت گردوخاک و کمیت های رطوبت نسبی، سرعت باد و دمای پتانسیلی نشان دهنده نفوذ ذرات گردوخاک تا ترازهای بالای جو است که سبب انتقال بلند برد آنها تحت تاثیر سرعت بیشتر باد شده است.

کلیدواژه ها:

گردوخاک ، شبیه سازی ، انتقال بلند برد ، خاورمیانه ، آسیای مرکزی و شرقی