بررسی موازنه آب خاک، تاریخ کاشت و عملکرد گندم با استفاده از مدل AquaCrop در شرایط دیم و آبیاری محدود

مدل­های شبیه­سازی، به دلیل ارائه تاثیرات کمی آب بر عملکرد محصول، ابزاری ارزشمند برای بهبود مدیریت مصرف آب در مزرعه و فزونی بهره وری آب هستند.  مدل AquaCrop که سازمان خوار بار و کشاورزی جهان (فائو) آن را توسعه داده است، قابلیت بررسی روند تولید را تحت گزاره های مختلف دارد.  در این تحقیق به­منظور ارزیابی کارایی نرم افزار AquaCrop از داده­های دو ساله گندم دیم (۸۶-۱۳۸۴) حاصل از یک طرح تحقیقاتی در بالادست حوضه کرخه (استان لرستان) استفاده شده است.  آزمایش­های مزرعه­ای شامل: دیم، یک نوبت آبیاری در زمان کاشت و یک نوبت آبیاری در بهار بود که در مزارع کشاورزان اجرا شد.  کاربرد نرم افزار AquaCrop در تحلیل نتایج مزرعه ای آزمایش های آبیاری محدود گندم دیم، حاکی از قابلیت های این نرم افزار در برآورد عملکرد، موازنه آب خاک و درصد پوشش گیاهی است.  میانگین انحراف نرمال شده مقادیر شبیه­سازی شده از مقادیر اندازه­گیری شدهبرای درصد پوشش گیاهی، مقدار آب خاک و عملکرد دانه به­ ترتیب برابر ۵۳/۸، ۳۴/۱۰ و ۳۴/۸ درصد به­دست آمد که مطلوب به نظر می رسد.  ضریب کارآیی مدل در تخمین عملکرد، موازنه آب خاک و درصد پوشش سبز به ­ترتیب ۹۳/۰، ۷۸/۰ و ۹۲/۰ است.  شاخص سازگاری نزدیک به یک است که نشان از سازگاری مقادیر رطوبت آب خاک، عملکرد دانه و درصد پوشش گیاهی در مدل با مقادیر واقعی دارد.  این مدل تخمین تاریخ مناسب کاشت را برای شرایط دیم فقط منوط به عامل بارش و وقوع میزان مشخص آن کرده است و از این­رو نمی تواند برای مناطق سرد و نیمه­سرد کارآمد باشد، اما در بقیه موارد نتایج نشان دهنده توانمندی مدل در تخمین مناسب عملکرد تحت شرایط دیم و آبیاری محدود است. 

کلیدواژه ها:

بهره وری آب ، پوشش گیاهی ، تک آبیاری ، تعرق ، AquaCrop