تعیین تازگی فیله ماهی قزل آلای رنگین کمان طی نگهداری در یخچال با روش غیر مخرب تلفیقی امواج فراصوت، مقاومت الکتریکی

فیله ماهی محصولی بسیار حساس به فساد است و بررسی کیفیت و بهداشت آن قبل از مصرف ضروری است. بسیاری از روش های تعیین کیفیت و تازگی ماهی برپایه آزمون های مخرب و زمان بر است. در این پژوهش توانایی تلفیق روش های غیرمخرب امواج فراصوت، سنجش مقاومت الکتریکی و رنگ سنجی برای پایش تازگی فیله ماهی قزل آلا در دمای یخچال مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه هایی از فیله ماهی تهیه و به مدت ۱۲ روز در دمای یخچال نگهداری شد و طی این مدت آزمون های فیزیکی شامل میرایی امواج فراصوت، مقاومت الکتریکی و رنگ سنجی برای تعیین مولفه های رنگی در دو فضای رنگی RGB و La*b*، و آزمون حسی فیله ها (رنگ، عطر، طعم و بافت) انجام شد. آزمون شیمیایی برای تعیین میزان خاکستر، پروتئین و چربی فیله ها در این مدت نیز صورت گرفت. داده های استخراج شده از آزمون های فیزیکی مختلف در دو مدل شبکه عصبی و درخت تصمیم برای تعیین تازگی ماهی مورد استفاده قرار گرفتند و نتایج مدل ها برای انتخاب بهترین مدل برای دسته بندی مقایسه شد. شبکه های عصبی متفاوت تک لایه مخفی با تعداد نرون های ۱ تا ۱۰ و درخت تصمیم با پنج الگوریتم (LMT، J۴۸، REP، random forest، random tree) ارزیابی شدند. داده های آزمون های فیزیکی به عنوان ورودی و روزهای نگهداری به عنوان خروجی برای هریک از مدل ها در نظر گرفته شد. بر اساس نتایج به دست آمده بیشترین دقت طبقه بندی (۱۰۰%) و کمترین مقدار میانگین خطا (۰۲/۰) در شبکه عصبی با تعداد ۶ نرون در لایه مخفی و مقادیر متناظر ۱۰۰ درصد و حدود صفر مربوط به عملکرد درخت تصمیم با الگوریتم J۴۸ بود. نتایج حاصل از ماتریس اغتشاش نیز دقت این این دو روش طبقه بندی را مورد تایید قرار داد. در مجموع تلفیق سه روش فیزیکی با الگوریتم درخت تصمیم بهترین عملکرد را برای دسته بندی فیله ها بر اساس تازگی (بر اساس روز ماندگی) بدست داد.

کلیدواژه ها:

امواج فراصوت ، رنگ سنجی ، روش غیر مخرب ، درخت تصمیم ، شبکه عصبی ، ماهی قزل آلا ، مقاومت الکتریکی