تبیین روابط علی بین انعطاف پذیری شناختی و رگه های اختلال شخصیت مرزی در دانش آموزان: نقش میانجی سبک های حل مسئله

زمینه و هدف: روند تحولی تغییرات مغز در دوره نوجوانی، آنان را نسبت به واکنش­گری هیجانی و تصمیم­ گیری­ های نادرست آسیب ­پذیر می­ کند؛ به علاوه این دوره به عنوان مرحله اوج بروز اختلالات روانی نیز تلقی می­ شود. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تبیین روابط علی بین انعطاف پذیری شناختی و رگه های اختلال شخصیت مرزی در نوجوانان: نقش میانجی سبک های حل مسئله انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده­ ها از نوع توصیفی- همبستگی بود که با استفاده از روش الگویابی معادلات ساختاری انجام شد. جامعه آماری پژوهش را تمامی نوجوانان مشغول به تحصیل در مدارس منطقه ۵ آموزش و پرورش تهران در سال ۱۳۹۹-۱۳۹۸ تشکیل می دادند که از این میان ۳۵۲ نفر نمونه به روش نمونه‎گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه های شخصیت مرزی (لایسنرینگ، ۱۹۹۹)، سیاهه انعطاف پذیری شناختی (دنیس و وندروال، ۲۰۱۰) و پرسشنامه سبک­ های حل مسئله (کسیدی و لانگ، ۱۹۹۶) پاسخ دادند. در نهایت داده ­ها با استفاده از روش پژوهش ­های همبستگی و روش­ مدل معادلات ساختاری با به کارگیری از نرم افزارهای SPSS۲۶ و AMOS۲۴ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد ضریب مسیر کل بین انعطاف پذیری شناختی و رگه های اختلال شخصیت مرزی (۰/۰۱>P، ۰/۲۶۳-=β) و ضریب مسیر بین سبک های انطباقی حل مسئله با رگه های اختلال شخصیت مرزی (۰/۰۱>P، ۰/۴۰۶-=β) منفی، و ضریب مسیر بین سبک های غیرانطباقی حل مسئله با رگه های اختلال شخصیت مرزی (۰/۰۱>P، ۰/۲۷۵=β) مثبت بود. همچنین یافته ها نشان داد که اثر غیرمستقیم انعطاف پذیری شناختی بر رگه های اختلال شخصیت مرزی از طریق سبک های حل مسئله از لحاظ آماری معنادار بود (۰/۰۱>P). نتیجه ­گیری: بر اساس نتایج به دست آمده در این مطالعه می ­توان گفت که متغیر سبک حل مسئله در رابطه بین انعطاف پذیری شناختی و رگه های اختلال شخصیت مرزی دانش آموزان نقش میانجی گرانه بر عهده دارد.

کلیدواژه ها:

Borderline personality disorder ، cognitive flexibility ، problem solving styles ، اختلال شخصیت مرزی ، انعطاف پذیری شناختی ، سبک های حل مسئله