بررسی تغییرات ناگهانی و الگوی تغییرات دوره ای تبخیر و تعرق مرجع ایران با تحلیل موجک و آزمون t متحرک

تحلیل تغییرات زمانی و مکانی تبخیر و تعرق مرجع (ETo)، امکان شناخت تغییرات آب و هوایی و تاثیر آن روی نیازهای آبی را فراهم می کند. در این مطالعه به تحلیل ETo ماهانه در ۱۹ ایستگاه هواشناسی در اقلیم­های متفاوت با دوره آماری یکسان ۴۲ ساله، طی سال های ۲۰۰۳-۱۹۶۱ پرداخته شد. سری های زمانی سالانه ETo به­روش استاندارد پنمن- مانتیث- فائو (FAO-۵۶ PM) تولید شدند و با استفاده از روش های آزمون t متحرک و موجک مورلت به­ترتیب به تحلیل تغییرات ناگهانی و بررسی دوره تکرارپذیری در مجموعه داده های ETo پرداخته شد. نقشه های توزیع مکانی ماهانه و سالانه ETo در کل کشور بر اساس روش IDW تولید گردیدند. بر اساس نتایج آزمون t متحرک در سری زمانی ETo میانگین کل کشوری در طی سال­های ۱۹۸۱، ۱۹۸۲، ۱۹۸۳ و ۱۹۸۴ تغییر ناگهانی در روند سری زمانی رخ داده است و این سال­ها مطابق با روند کلی ETo مشاهده شده است. بر اساس نتایج آزمون t متحرک در ایستگاه های منفرد نیز ملاحظه شد در اغلب ایستگاه­های واقع در اقلیم خشک و نیمه­خشک بیشینه تغییرات ناگهانی، در محدوده سال­های بین ۱۹۸۶-۱۹۷۶ اتفاق افتاده است. بیشینه تغییرات ناگهانی مربوط به ایستگاه خرم­آباد واقع در اقلیم نیمه­خشک است که در آن ۲۱ تغییر ناگهانی اتفاق افتاده و کمینه تغییرات مربوط به ایستگاه­های اصفهان، بیرجند و تهران واقع در اقلیم خشک با سه تغییر ناگهانی است. رویکرد ارائه شده در تحقیق حاضر قابلیت گسترش به مطالعات سری­های زمانی هیدرولوژیکی، خشکسالی و منابع آبی برای استنتاج روند تغییرات ناگهانی و الگوهای دوره­ای و پایش تکرارپذیری آنها را داراست.

کلیدواژه ها:

تبخیر و تعرق ، تغییرات ناگهانی و دوره ای ، توزیع مکانی ، روند ، سری زمانی ، وزن دهی عکس فاصله