نشر الکترونیکی کتاب و حقوق مالکیت فکری: راهکارهایی برای ناشران سازمان های دولتی، خصوصی، پژوهشی و دانشگاهی

سازمان های مشمول قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات موظف اند به تدریج ذخایر اطلاعاتی خود را در مدت سه سال، به قالب رقومی تبدیل کنند و با رعایت قوانین و مقررات و در سطوح مختلف جامعه در دسترس کاربران قرار دهند. نتیجه آشکار این قانون برای سازمان هایی مثل سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و نیز دانشگاه ها و پژوهشگاه های دولتی روشن است. نشر الکترونیکی محتوا، هزینه ها را کاهش داده و کم وکیف دسترسی به اطلاعات برای ناشران خصوصی و دولتی را نیز ارتقا خواهد داد. اما حقوق مالکیت فکری و حقوق نسخه برداری (یا کپی رایت) از موانع و چالش های بزرگ در بازنشر الکترونیکی آثار است. به همین دلیل، نمی توان بخش زیادی از کتاب های ناشران خصوصی و دولتی را در قالب الکترونیکی منتشر کرد. زیرا بازنشر الکترونیکی محتواها به توافقی تازه یا افزودن بندهایی به قراردادهای قبلی نیازمند است که اغلب پیش بینی نشده اند؛ مثل اجازه تغییر شکل انتشار از چاپی به انواع قالب های الکترونیکی (ازجمله کتاب صوتی) و قرارداد با افراد و نهادهای ثالث (مانند کتابراه و فیدیبو). همچنین، مسائل فنی و حقوقی مرتبط با امنیت داده ها و اطلاعات، حقوق پدیدآورندگان و مصرف کنندگان نیز مطرح است. در این مقاله تلاش شده است تا به مشکلات حقوقی مرتبط با عوامل و نهادهای نشر (محققان، نویسندگان، مترجمان، ویراستاران، ناشران خصوصی و دولتی، سازمان های آموزشی و پژوهشی، کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی، واسطه های الکترونیکی، افراد و نهادهای قانونی) با تاکید بر کتاب های الکترونیکی اشاره شود.

کلیدواژه ها:

کتاب ، نشر الکترونیک ، حقوق مالکیت فکری ، حقوق نسخه برداری ، کتاب الکترونیکی ، ناشر