فراتحلیل رویکرد آسیب شناسانه در پژوهش های سیاست خارجی ج.ا. ایران

یکی از رویکردهای پویا در پژوهشهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، رویکردی آسیب شناسانه است. از منظر این رویکرد، پژوهشگران ضمن شناسایی عوامل آسیب زا که منجر به تصمیمات نادرست و در نهایت، ناکامی در سیاست خارجی می شوند، درصدد ند تا با ارائه توصیه های سیاستی از دامنه این تصمیمات بکاهند. از این رو، مقاله حاضر کوشیده است با فراتحلیل هفده پژوهش منتشرشده در بازه زمانی ۱۴۰۰-۱۳۷۰، رویکرد آسیب شناسانه آنها از سیاستگذاری خارجی ج.ا.ایران را ترکیب و یکپارچه سازی کند. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر در پاسخ به این سوال اصلی تنظیم شده است که «آسیب ها و عوامل آسیب زای سیاستگذاری خارجی ج.ا.ایران بر اساس پژوهشهای منتشرشده در بازه زمانی ۱۳۷۰-۱۴۰۰ کدامند؟ یافته های فراتحلیل حاضر نشان می دهد، در رویکرد آسیب شناسانه پژوهشها، عوامل آسیب زای موثر بر سیاستگذاری خارجی ج.ا.ایران در سه دسته: شناختی، نهادی و محیطی شناسایی شده اند. همچنین استنباط فراتحلیل حاضر این است که رویکرد آسیب شناسانه در پژوهشهای مورد تحلیل، تحت تاثیر مفروضات مدل تصمیم گیری سیاست خارجی «کنشگر عقلانی» نظر دارند، بدین معنا که آنها هم در توصیف وضعیت موجود (تشخیص مرض)، هم شناسایی عوامل آسیب زا و نیز ترسیم وضعیت مطلوب (تجویز سیاستی) از مفروضات مدل مذکور که خود، ریشه در بنیانهای هستی- روش شناسانه پارادایم واقع/عقل گرای روابط بین الملل دارد، بهره می گیرند.

کلیدواژه ها:

فراتحلیل ، رویکرد آسیب شناسانه ، عوامل آسیب زا ، آسیب های شناختی ، آسیب های نهادی ، آسیب های محیطی/اجتماعی ، سیاستگذاری خارجی جمهوری اسلامی ایران