ارزیابی عملکرد کمی و برخی خصوصیات فیزیکی خاک در تناوب سه ساله کشت مخلوط ماشک علوفه ای (Vicia sativa) – جو خرم در شرایط دیم

چکیده      به منظور تعیین ترکیب مناسب کشت مخلوط ماشک علوفه ای و جو از نظر حصول عملکرد کمی و نیز تاثیر بر متغیرهای فیزیکی خاک، پژوهشی سه ساله (۱۳۹۰-۱۳۹۳) در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم گچساران انجام شد. تیمارها شامل نسبت های مختلف کشت مخلوط ماشک و جو شامل ۷۵ درصد ماشک + ۲۵ درصد جو، ۵۰ درصد ماشک + ۵۰ درصد جو، ۲۵ درصد ماشک + ۷۵ درصد جو و کشت خالص هر یک از دو گونه بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد علوفه تر، علوفه خشک و عملکرد دانه از تیمار کشت خالص جو و پس از آن، کشت مخلوط ۲۵ درصد ماشک + ۷۵ درصد جو به دست آمدند. به طوری که این مقادیر برای کشت خالص جو، به ترتیب برابر با ۲/۱۷، ۹/۵ و ۵/۳ تن در هکتار و برای تیمار کشت مخلوط ۲۵ درصد ماشک + ۷۵ درصد جو ۵/۱۵، ۹/۴ و ۵/۲ تن در هکتار بودند. بالاترین نسبت برابری زمین نیز از کشت مخلوط ۲۵ درصد ماشک + ۷۵ درصد جو با ۰۳/۱ به دست آمد که نشانگر افزایش سه درصدی عملکرد کشت مخلوط ماشک و جو نسبت به کشت خالص آن هاست. از لحاظ درصد رطوبت وزنی خاک، اختلاف معنی داری بین تیمارها وجود نداشت. در حالی که الگوهای مختلف کشت مخلوط به سبب وجود تناوب جو و علوفه و بهبود شرایط خاک در هر سه عمق نمونه برداری (۱۰-۰، ۲۰-۱۰ و ۳۰-۲۰ سانتی متر)، جرم مخصوص ظاهری خاک را نسبت به قبل از اجرای تحقیق، کاهش دادند. در مجموع، کشت مخلوط جو و ماشک با نسبت ۷۵ به ۲۵ درصد به دلیل تاثیر مثبت بر کاهش وزن مخصوص ظاهری خاک در بلندمدت و نیز حصول عملکرد علوفه مشابه با کشت خالص جو و متنوع نمودن تولیدات کشاورزی، برای منطقه گچساران قابل توصیه می­باشد.

کلیدواژه ها:

جرم مخصوص ظاهری خاک ، رطوبت خاک ، عملکرد علوفه ، کشت دیم ، نسبت برابری زمین