واکاوی نقش ترویج کشاورزی در حفاظت از منابع آب کشاورزی: یک پژوهش کیفی در شهرستان کرمانشاه

هدف از انجام این پژوهش، واکاوی نقش ترویج کشاورزی در حفاظت از منابع آب کشاورزی در دشت ماهیدشت شهرستان کرمانشاه بود؛ که با استفاده از تحلیل محتوای کیفی به شیوه قراردادی به انجام رسید. روش نمونه گیری در پژوهش حاضر از نوع نمونه گیری هدفمند بوده و به شیوه گلوله برفی اجرا شد. گردآوری داده ها نیز به روش مصاحبه عمیق و نیمه-ساختارمند با مطلعان کلیدی از ۱۰ سازمان مرتبط با بخش منابع آب کشاورزی در ۴ گروه شغلی مدیران، کارشناسان، محققان و اساتید دانشگاه انجام گردید (۵۱=N). تحلیل داده ها همزمان با گردآوری آن ها و با کمک نرم افزار MAXQDA-۱۰ انجام شد. همچنین تحلیل محتوای اسناد مرتبط با موضوع پژوهش نیز صورت پذیرفت. بر اساس نتایج فرآیند تحلیل محتوای کیفی، ۳۴۷ کد اولیه، ۵ مقوله اصلی و ۱۱ مقوله فرعی استخراج شد. این مقوله ها که معرف نقش ترویج کشاورزی در حفاظت از منابع آب کشاورزی هستند؛ عبارت از بهبود وضعیت فرهنگی-اجتماعی شامل فرهنگ سازی مصرف بهینه (۳۹ کد)، افزایش مشارکت (۲۹ کد) و ایجاد فرصت های اشتغال (۲۲ کد)، بهبود وضعیت اقتصادی شامل افزایش تولید و بهره وری کشاورزی (۲۶ کد) و افزایش درآمد (۲۴ کد)، بهبود سیاست گذاری ها در زمینه توسعه کشاورزی (۲۸ کد) و آب (۳۷ کد)، بهبود تعاملات سازمانی و نهادی شامل سازمان های تحقیقات کشاورزی و دانشگاه ها (۳۳ کد) و سازمان های غیردولتی و خصوصی (۲۸ کد) و تغییر رفتارها در زمینه بهره برداری از منابع بنیادی تولید (۴۲ کد) و روش های تولید ناپایدار در منطقه (۲۸ کد) است. ایفای این نقش های کلیدی توسط ترویج کشاورزی، به منظور کمک به حل بحران آب، ضروری است.

کلیدواژه ها:

Agricultural extension ، conservation of agricultural water resources ، Qualitative content analysis