تاریخ غایب زنان نقاش ایران مطالعه جامعه شناختی زنان نقاش؛ از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی

مطالعه تاریخ هنرهای تجسمی کشور ایران نشان از ناگفته هایی دارد که زنان هنرمند در آن از سهم بسیار کمی برخوردارند. در واقع مطرح کردن این پرسش تاریخی توسط لیندا ناکلین که «چرا هیچ هنرمند زن مهمی در تاریخ وجود نداشته است؟» چالشی را ایجاد می کند که می توان در پی آن بدون در نظر گرفتن جغرافیای خاص به این مهم پرداخت. هدف از این مقاله بررسی حضور زنان نقاش و زیبایی شناسی جنسیتی نقاشی آنها در فاصله دو انقلاب مهم ایران، یعنی انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی است. بر پایه مولفه های ناکلین بر حضور کم رنگ زنان نقاش، بدیهی است کنش های نقاشانه و تعیین سطح کیفی آثار این نقاشان زن، علاوه بر افزونی حضورشان در این دوره تاریخی از توجه دور مانده باشد. افزون بر این تاثیر حضور برخی از زنان نقاش در دانشکده ها و هنرستان ها با آغاز دوران پهلوی و ایجاد موجی جدید از شیوه های نوین در امر آموزش نیز در تاریخ هنر مغفول مانده است. در این مقاله سعی شده با استفاده از تحلیل های جنسیتی در آثار نقاشان زن، به الگوهای قابل تاملی دست پیدا کنیم. یافته های این پژوهش نشان می دهد شاخص هایی چون «مدرنیسم مردانه و جنسیت غایب»، «بازتولید نگاه مردانه»، «بازاندیشی ذهن زنانه» و «جنسیت گرای منفعل» نقاشی زنان را به گروه های مختلفی تقسیم کرده است. همچنین مطالعه آثار زنان نقاش تا پیش از انقلاب اسلامی، تنوعی از نگرش های متفاوت در ارتباط با نوسانات اجتماعی و تحولات چشمگیر هنری از شیوه های سنتی و کلاسیک تا بهره مندی از آموزه های مدرنیسم را در بر می گیرد.

کلیدواژه ها:

women painter ، Contemporary Iranian Painting ، Degenderize ، Feminine ، rethinking Sexed