تاثیر چرای دام اهلی (گوسفند و بز) و حیات وحش (کل و بز کوهی) بر برخی ویژگی های پوشش گیاهی مراتع شاه حیدر ارسباران

بررسی تغییرات پوشش گیاهی در سایت چرا شده توسط دام اهلی و مقایسه با عرصه تحت چرای حیات وحش می تواند یکی از عملی ترین روش های بررسی، به منظور شناخت صحیح روابط متقابل اجزاء اکوسیستم، ارزیابی مدیریت اعمال شده و ترسیم راهکارهای مدیریت صحیح برای آینده باشد. بنابراین، تحقیق حاضر به منظور مقایسه پارامترهای پوشش گیاهی در دو سایت مورد چرای دام های اهلی (گوسفند نژاد مغانی و بز نژاد خلخالی) و حیات وحش (کل و بز کوهی)، در مراتع شاه حیدر منطقه ارسباران در شهرستان کلیبر صورت گرفت. پس از تعیین توده معرف، در هر دو سایت نمونه برداری از پارامترهای پوشش گیاهی با استفاده از روش تصادفی-سیستماتیک انجام گرفت. در داخل هر توده معرف، پنج ترانسکت یکصد متری مستقر و تعداد ۱۰ پلات دو متر مربعی بر روی هر ترانسکت و در مجموع ۱۰۰ پلات در هر دو مکان بکار برده شد. در داخل هر پلات و در امتداد هر ترانسکت، درصد پوشش تاجی، تراکم و مقدار تولید گونه های مورد چرای دام، اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که درصد پوشش تاجی، تراکم و مقدار تولید گونه ها در سایت چرای حیات وحش به دلیل چرای سبک نسبت به سایت چرای دام اهلی بیشتر بود و از نظر آماری اختلاف معنی داری با هم داشتند. ضمن اینکه دام های اهلی به دلیل همراهی چوپان به صورت محدود و بسته چرا کرده اما حیات وحش در منطقه حفاظت شده به صورت کاملا آزاد چرا می کنند. از طرفی حیات وحش به دلیل چالاکی و حرکت بیشتر، قدرت انتخاب کنندگی بیشتر و دامنه چرایی وسیع تری در مقایسه با دام های اهلی دارند. همچنین، نتایج نشان داد که درصد پوشش تاجی، تراکم و مقدار تولید فورب ها نسبت به بوته ای ها، در سایت چرای دام اهلی کمتر است و این امر بدلیل تمرکز چرای گوسفند بر روی فورب ها (عموما گیاهان خانواده بقولات) می باشد.

کلیدواژه ها:

وضعیت مرتع ، فرم های رویشی ، حیات وحش ، دام اهلی ، ارسباران