بررسی اثر طرح مدیریت چرای دام بر پوشش گیاهی و برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (مطالعه موردی: منطقه دهسرد استان کرمان)

طرح های مدیریت چرای اجرا شده توسط ادارات منابع طبیعی که سه شرط اساسی مرتعداری شامل رعایت تعداد دام، زمان صحیح ورود و خروج دام را در سرلوحه برنامه خود دارند، کمتر در مطالعات قبلی مورد ارزیابی قرارگرفته است. این تحقیق به منطور تعیین اثر طرح مدیریت چرای دام بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و پوشش گیاهی در منطقه دهسرد از استان کرمان انجام شد. داده های خاک و پوشش گیاهی از دو محل منطقه طرح و منطقه مجاور آن، در اوایل پاییز در قالب طرح بلوک کاملا تصادفی با سه تکرار نمونه برداری شدند. بدین صورت که پس از مشخص کردن سه قطعه (تکرار) در هر منطقه، عمل نمونه گیری خاک از دو عمق ۱۵-۰ و ۳۰-۱۵ سانتی متر انجام شد و تجزیه مواد آلی خاک، نیتروژن کل، فسفر قابل جذب، پتاسیم قابل جذب، اسیدیته، بافت، رطوبت و هدایت الکتریکی خاک در آزمایشگاه انجام یافت و با آزمون دوطرفه t مقایسه گردید. پس از نصب پایه ترانسکت ها (با طول ۵۰ متر) در سه بلوک در هر منطقه، اقدام به بررسی پارامترهای ترکیب گونه ای و پوشش تاجی به روش خطی-تماسی گردید. نتایج نشان داد که طرح مدیریت چرا باعث افزایش حدود دو برابری مقادیر ماده آلی و نیتروژن در لایه سطحی خاک، نسبت به مراتع مجاور شده است. افزایش فرم رویشی بوته ای ها و درختچه ای ها در منطقه طرح مدیریت چرا به ترتیب به میزان ۸/۳ و ۵ درصد، از این لحاظ که منبع اصلی تامین علوفه هستند و در رده بالاتر توالی قرار دارند، حائز اهمیت است. با توجه به این تغییرات طی یک دوره  شش ساله در منطقه طرح، می توان اثرات پروژه مدیریت چرا را مثبت ارزیابی نمود.

کلیدواژه ها:

مدیریت چرا ، تغییرات خاک ، تغییرات پوشش گیاهی ، دهسرد ، کرمان