تاثیر مدیریت منابع علوفه (مرتع و کشاورزی) بر تولید دام عشایر اسکان یافته دشت بکان

شناسایی واندازه گیری عوامل موثر بر ظرفیت منابع علوفه (غذایی)، به عنوان هدف این تحقیق در اولین پروژه اسکان در منطقه بکان در نظر گرفته شده است. در دشت بکان چهار تیره عشایری با حمایتهای مالی و بانکی دولت در کنار دو روستا ساکن شده اند. با روش تحلیل سیستمی، گردش انرژی در سیستم تولیدی عشایر، وضعیت بهره وری سه زیرسیستم: مراتع، زراعت و دامداری ودرنهایت  ظرفیت منابع غذایی ارزیابی شده است. در این تحقیق سه گروه از عوامل موثر در گردش انرژی این سیستم مورد شناسایی و اندازه گیری قرار گرفتند. از تحقیق میدانی و مدلهای رایج و نیز از محیط GIS در  اندازه گیری و تلفیق داده های این عوامل استفاده گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که در کل منابع علوفه ای (غذایی) دشت بکان ظرفیت نگهداری ۱۵۱۱۵۱ واحد دامی را در سال مورد مطالعه (۱۳۸۰) در شرایط ترسالی و ۸۷۲۷۴ واحد دامی در شرایط خشکسالی دارد. مراتع ییلاقی به ترتیب ۷/۳۱% و ۱/۱۵% از کل منابع علوفه ای را در شرایط ترسالی و خشکسالی تامین می کنند و بقیه نیاز دام در مزارع تولید می شود. نتایج حاصل بهره برداری مجاز نشان می دهد که ۲/۶% از سطح مرتع ییلاقی در شرایط وضعیت خوب و بقیه یعنی ۹/۴۷% در وضعیت متوسط و ۶/۴۵% در شرایط ضعیف و خیلی ضعیف قرار دارد. گرایش ۵۰%  مرتع مثبت است، اما دارای شیب تند و در موقعیت دور از دسترس دام به آب شرب قرار داشته و بقیه مرتع دارای گرایش منفی می باشد. آشنایی بهره برداران عشایری با تاثیر عوامل موثر بر ظرفیت منابع علوفه ای مرتع و علوفه تکمیلی حاصل از کشت و کار نباتات زراعی امکان تخمین تعداد دام متناسب با ظرفیت مرتع و منابع علوفه ای و نیز بازنگری بر شیوه استفاده پایدار را از مرتع می دهد.

کلیدواژه ها:

تولید دام عشایر ، دشت بکان ، عشایر اسکان یافته ، مدیریت منابع علوفه