مشکلات اجرایی و مسایل اجتماعی شبکه های آبیاری و زهکشی (مطالعه موردی شبکه آبیاری و زهکشی ساحل شرق کردان، استان البرز)

شبکه های آبیاری و زهکشی در هنگام اجرا دست خوش مشکلات بسیاری می شوند. این مشکلات بر اساس مراحل مختلفی که طرح در آن واقع می شود، به انحای مختلف اجرای طرح را به تعویق انداخته که ضمن ایجاد هزینه های جانبی دارای بار مالی برای پروژه می باشد. در هنگام مطالعه طرح بعضا تهیه آمار و اطلاعات به روز برای طرح و انجام هماهنگی های لازم برای جلب نظر بهره برداران آتی طرح که همان ذینفعان و ذیمدخلان طرح می باشند، یکی از چالش های اصلی می باشد و کم توجهی به آن می تواند آینده اجرا و بهره برداری طرح را نیز به زیر سوال ببرد. پس از تصویب مطالعات مرحله اول و در مرحله مطالعات تکمیلی نیز علاوه بر مشکلات قبلی، تهیه اسناد مناقصه به روز با توجه به واقعیات و در نظر گرفتن تورم و تمام جهات اجرای طرح مانند تامین مصالح، ماشین آلات و تاسیسات مورد نیاز می باست در نظر گرفته شود. در نهایت در مرحله اجرای طرح آزاد سازی مسیر اجرای کانال های آبیاری و زهکشی و جاده های دسترسی و جاده های سرویس کانال های آبیاری و زهکشی و تاسیسات جانبی از مهمترین چالش های پیش روی هر شبکه آبیاری و زهکشی می باشد. مشکلات اعتباری ( عدم تامین به موقع اعتبار نقدی و اسناد خزانه) و هزینه های جانبی و بالاسری و تامین مصالح، ماشین آلات و تاسیسات مورد نیاز که از کیفیت و استاندارد های لازم برخوردار باشند نیز از مشکلات طرح های شبکه های آبیاری و زهکشی می باشد. هدف مقاله حاضر شناسایی، تعیین اهمیت، میزان تاثیر و بررسی روابط مولفه ها و شاخص های شبکه های آبیاری و زهکشی است. روش این تحقیق میدانی بوده که در آن پس از انجام مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و مصاحبه با خبرگان، میزان اهمیت هر یک از عوامل مورد بررسی کارشناسی قرار گرفته و در ماتریس های تحلیل سلسله مراتبی بصورت کیفی مورد ارزیابی قرار گرفته اند. در این مقاله میزان تاثیر هریک از مشکلات در اجرای طرح و بررسی نقش آن در ایجاد تاخیرات اجرای پروژه بررسی شده است. نتایج حاصله بیانگر این موضوع بود یکی از اصلی ترین مشکلات که موجب تاخیر در اجرای شبکه ها می گردد تامین اعتباری پروژه در وحله اول و سپس در نظر نگرفتن مسایل اجتماعی است که در هنگام مطالعات مرحله اول و دوم کمتر مورد توجه قرار گرفته و خود را در هنگام اجرای شبکه نشان می دهد. در صورتی که در هنگام مطاعات مرحله دوم و مراحل مطالعات تکمیلی از قطعات زراعی گرفته تا مناطق آبگیری هر یک از گروه های هم آب و در نهایت میزان اراضی و نیاز آبی هر گروه هم آب و در نهایت تعاونی آب بران در نظر گرفته شود در هنگام اجرای طرح کمترین مشکلات معارضین از طرف کشاورزان را شاهد خواهیم بود.

کلیدواژه ها:

مشکلات اجرایی ، مسایل اجتماعی ، شبکه های آبیاری و زهکشی ، تشکل ها ، گروه های هم آب ، تعاونی آب بران ، استقرار و توانمندسازی