بازتاب تحولات اجتماعی در ساختار فضایی شهر قدیم گرگان در دوران اسلامی

در پژوهشهایی که اندیشمندان حوزه علوم اجتماعی صورت میدهند، توجه به رویکردهای تاریخی جامعه شناسی شهر،نقطه اشتراک مطالعات جامعهشناسی با علوم دیگری نظیر تاریخ، جغرافیا، انسان شناسی وباستا ن شناسی است. از اینمنظر مطالعه سیر تحول تاریخی شهر در بستر زمان و بررسی تغییرات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعهشهری، زمینه مناسبی برای انجام تحقیقات علوم میان رشته ا ی چون مطالعات اجتماعی و باستانشناسی محسوبمیشود. عموماانسان شناسی و به طور اخص باستان شناسی از جمله علومی هستند که به بازسازی تحولات اجتماعی وشناسایی رفتارهای پیچیده انسانی براساس بقایای مادی و ملموس گذشته میپردازند.پهندشت گرگان به عنوان یکی از مراکز مهم تمدن در شمال ایران، از دوران پارینهسنگی جدید تا به امروز هموارهزیستگاه انسان بوده است. شهر قدیمگرگان واقع در بخش مرکزی دشت گرگان، مهمترین بخش این پهن دشت فرهنگیبه شمار میآید. این شهر در عصر ساسانی به صورت قلعهای نظامی با برج و باروهای بلند آرایش یافته بود و از قرون اولیهاسلامی تا دوره ایلخانی بهطور مداوم در قالب "شهر" از مراکز مهم سلسله های اسلامی زیاریان، علویان، سامانیان وسلجوقیان به شمار میآمده است.مقاله حاضر برآن است تا با استفاده از یافته های باستان شناسی و روش تحلیل تاریخی، بازتاب تحولات اجتماعی را در فضاهای شهریگرگان دوران اسلامی مطالعه کند و از ترکیب جمعیتی محلات و طبقه بندی آنها برحسب موقعیت اجتماعی، اقتصادی وفرهنگیسخن بگوید

کلیدواژه ها:

جامعه شناسی شهر ، تحولات اجتماعی ، شهر قدیم گرگان ، دوران اسلامی ، رویکرد تحلیل تاریخی