تحلیلی بر آثار سیاست های مدیریت تقاضای آب در شهرستان مرودشت

امروزه کمبود آب به­عنوان عامل مهم بازدارنده توسعه کشاورزی می­باشد. اتخاذ سیاست­های مناسب برای پایداری این منبع به یک موضوع مهم و استراتژیک در کشور تبدیل شده است. از جمله سیاست­های قابل اجرا در بخش کشاورزی جهت پایداری منابع آب، سیاست تغییر الگوی کشت و کاهش سطح زیر کشت محصولات آب بر از الگو و افزایش راندمان آبیاری می­باشد. بر این اساس، هدف این مطالعه تعیین میزان اثربخشی کاهش تدریجی سطح زیر کشت برنج به­همراه افزایش راندمان آبیاری بر شاخص­های اقتصادی و زیست­محیطی شامل میزان مصرف آب، بهره­وری آب و بازده برنامه­ای در هر هکتار در شهرستان مرودشت بود. برای این منظور، یک مدل برنامه­ریزی ریاضی مثبت (PMP) مورد استفاده قرار گرفت و نسبت به داده­های مربوط به سطح کشت محصولات در سال پایه ۱۳۹۶-۱۳۹۷ کالیبره گردید. روش در­نظر گرفته شده برای جمع­آوری داده­های این مطالعه مبتنی بر مطالعات پیمایشی، اسنادی و استفاده از نظرات و تجربیات کارشناسی بوده است. نتایج مطالعه نشان داد اعمال سیاست مدیریت تقاضای آب در چارچوب سناریو های مختلف کاهش سطح زیر کشت محصول برنج، علی­رغم کاهش در منافع اقتصادی بخش کشاورزی منطقه باعث بهبود شاخص بهره­وری اقتصادی منابع آب و کاهش تقاضای آب  به میزان ۲۶ درصد می­شود. بنابراین، جهت پایداری منابع آب سطحی و زیرزمینی در شهرستان مرودشت، تغییر الگوی بهینه کشت در جهت کاهش سطح زیرکشت محصولات آب­بر و اعطای تسهیلات به کشاورزان برای تجهیز مزارع به سیستم­های نوین آبیاری توصیه می­شود. با توجه به کاهش بازده برنامه­ای در نتیجه اعمال این سیاست، حمایت از کشاورزان می­تواند در موفقبت اجرای این سیاست موثر واقع شود.

کلیدواژه ها:

مدیریت منابع آب ، برنامه ریزی ریاضی مثبت ، الگوی کشت ، راندمان آبیاری ، مرودشت