برآورد تلفات تبخیر و بادبردگی سامانه های آبیاری بارانی تحت تاثیر مدیریت های مختلف بهره برداری (مطالعه موردی: طرح چغاهروشی خرم آباد)

تلفات تبخیر و بادبردگی سبب کاهش مقدار آب ورودی به خاک و تغییر الگوی پاشش می شود که این موضوع سبب تغییر پارامترهایی مانند ضریب یکنواختی (CU) ، یکنواختی توزیع آب (DU)، راندمان پتانسیل کاربرد در چارک پایین اراضی PELQ) (، راندمان واقعی در چارک پایین (AELQ) و راندمان کل (ET) آبیاری می گردد. پژوهش حاضر به صورت فاکتوریل در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ در اراضی زراعی دشت چغاهروشی در شهرستان خرم آباد انجام شد. عوامل موردمطالعه شامل نوع محصول (F۱: مزرعه تحت کشت چغندرقند و F۲: مزرعه تحت کشت پیاز)، ارتفاع آب پاش (L۱: ۷۵ سانتی متر و L۲: ۱۰۰ سانتی متر) و زمان آبیاری (T۱: صبح، T۲: عصر و T۳: شب) با سه تکرار بود. تلفات تبخیر و بادبردگی در مزرعه تحت کشت چغندرقند حدود ۹۵/۰ درصد از مزرعه پیاز بیشتر بود که این سبب کاهش سایر پارامترها از جمله ضریب یکنواختی (۰۶/۵ درصد) و راندمان کل (۵ درصد) در مزرعه چغندرقند نسبت به مزرعه پیاز شد. با افزایش ارتفاع آب پاش، تلفات تبخیر و بادبردگی حدود ۵۶/۱ درصد افزایش یافت. کاهش تلفات تبخیر و بادبردگی در مزرعه چغندرقند در شب نسبت به صبح و عصر به ترتیب ۱/۲ و ۶/۵ درصد بود. ضریب یکنواختی و یکنواختی توزیع در مزرعه چغندرقند در شب به ترتیب ۸/۵ و ۵/۶ درصد نسبت به آبیاری در صبح بیشتر بود. افزایش مقادیر این پارامترها نسبت به زمان عصر به ترتیب ۳/۱۱ و ۹/۱۴ درصد بود. تغییر زمان آبیاری در مزرعه پیاز اثر بیشتری روی بهبود شاخص های راندمان آبیاری نسبت به مزرعه چغندرقند داشت. علت آن افزایش بیشتر تلفات در صبح (۴ درصد) و عصر (۵/۶ درصد) نسبت به آبیاری شبانه در مزرعه پیاز بود.

کلیدواژه ها:

آبیاری بارانی ، تلفات تبخیر ، راندمان پاششی ، زمان آبیاری ، ضریب یکنواختی