مجازات زانی در قتل عمدی مولود نامشروع؛ مطالعه تطبیقی در فقه امامیه و عامه

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 105

فایل این مقاله در 34 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_CSIW-9-4_002

تاریخ نمایه سازی: 2 خرداد 1402

چکیده مقاله:

یکی از شرایط وجوب قصاص طبق نظر مشهور فقهای امامیه و جمهور فقهای اهل سنت، انتفای رابطه ی پدر و فرزندی میان قاتل و مقتول است. بدین معنا که چنانچه پدر، مرتکب قتل عمدی فرزند خود شود، در این خصوص قصاص نمی شود. اما چنانچه فرزند متولدشده، حاصل ارتباط نامشروع زن و مرد مسلمان باشد، انتساب و ارتباط شرعی پدر و فرزندی منتفی است. با توجه به انتفای این انتساب شرعی، در صورتی که زانی اقدام به قتل عمدی این مولود کند این سوال مطرح می شود که حکم شارع در مورد مجازات وی چیست؟نتیجه تحقیق حاضر که به روش توصیفی و تحلیلی و بر اساس تحلیل ادله شرعی و آراء فقها صورت پذیرفته است حاکی از آن است که اگرچه مشهور فقهای امامیه و جمهور فقهای اهل سنت، تخفیف در عدم قصاص پدر را منوط به وجود رابطه شرعی میان او و فرزند دانسته اند ولی به نظر می رسد امکان بهره مندی فرد زانی از این تخفیف نیز وجود دارد؛ زیرا تخفیف شارع به عنوان والد تعلق گرفته است و این عنوان نیز دارای حقیقت شرعی نیست و تا زمانی که شارع مقدس، حکمی را منوط به وجود رابطه شرعی پدر و فرزندی ندانسته است، نمی توان زانی را که عرفا پدر محسوب می شود، از این تخفیف مستثنی دانست؛ امری که با احتیاط در دماء نیز سازگارتر است.

نویسندگان

محمدهادی توکل پور

استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران

محمد امین ملکی

استادیار گروه حقوق اسلامی، دانشکده حقوق قضایی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریمابن عابدین، محمد امین بن عمر، ۱۴۰۷ ق، ردالمحتار ...
  • ابن قدامه، عبدالله بن احمد بن محمد، ۱۴۱۰ ق، المغنی، ...
  • ، ۱۴۲۱ ق، الکافی فی الفقه علی مذهب امام احمد ...
  • ابن نجیم، زین الدین بن ابراهیم، بی تا، البحر الرائق ...
  • ابواسحاق (برهان الدین)، ابراهیم بن محمد، ۱۴۰۲ ق، المبدع فی ...
  • اردبیلی (مقدس)، احمد بن محمد، ۱۴۲۱ق، مجمع الفائده و البرهان ...
  • ایزدی فرد، علی اکبر، محسنی دهکلانی، محمد، یوسفی، امین، ۱۳۹۰ش، ...
  • بجنوردی، سید محمد حسن، ۱۴۲۴ ق، القواعد الفقهیه، قم، انتشارات ...
  • بحرانی، یوسف، (بی تا)، الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، ...
  • جبل عاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن نورالدین علی، بی ...
  • جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ۱۳۷۰ش، ترمینولوژی حقوق، تهران، انتشارات گنج ...
  • حر عاملی، محمد بن حسن، ۱۴۱۲ ق، وسائل الشیعه الی ...
  • حسینی شیرازی، سید محمد، ۱۴۰۹ ق، الفقه، بیروت، دارالعلم،ج۸۹ ...
  • حلی (علامه)، حسن بن یوسف، ۱۴۱۳ ق، قواعد الاحکام فی ...
  • ، بی تا، تحریر الاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه( ط- ...
  • حلی (محقق)، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن، ۱۴۰۳ ق، ...
  • حلی، محمد بن ادریس، ۱۴۱۷ ق، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ...
  • خامنه ای، سید علی، ۱۳۸۰ش، جزوه درسی خارج فقه، کتاب ...
  • الخرشی، محمد بن عبدالله، ۱۴۱۷ ق، شرح مختصر خلیل للخرشی، ...
  • دمیاطی (البکری)، ابی بکر (عثمان) بن محمد شطا، ۱۴۱۴ ق، ...
  • دهخدا، علی اکبر، ۱۳۷۷ش، لغت نامه دهخدا، تهران، موسسه لغت ...
  • رملی، احمد بن محمد(شمس الدین)، ۱۳۸۶ ق، نهایه المحتاج الی ...
  • رواس قلعه جی، محمد، ۱۴۱۸ ق، موسوعه فقه سفیان الثوری، ...
  • سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر، ۱۴۰۳، الاشباه والنظائر فی قواعد ...
  • شافعی، محمد بن ادریس، ۱۴۲۳ ق، کتاب الام، بیروت، دارالمعرفت،ج۶ ...
  • شیخ نظام و جماعه من علماء الهند، ۱۴۱۱ ق، الفتاوی ...
  • طباطبایی، سید علی، ۱۴۱۸ق، ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل، ...
  • طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، ۱۳۸۷ش، المبسوط فی فقه الامامیه، ...
  • ، ۱۴۰۱ ق، تهذیب الاحکام فی شرح المقنعه، بیروت، دارصعب،ج۸ ...
  • عدوی، ابوالبرکات احمد بن محمد، ۱۴۲۷ ق، شرح الکبیر علی ...
  • قبله ای خویی، خلیل، ۱۳۸۷ش، مسائل مستحدثه، تهران، انتشارت سمت ...
  • قرطبی، محمد بن احمد، ۱۴۲۰ ق، بدایه المجتهد و نهایه ...
  • ، -بی تا-، الجامع الاحکام القرآن، بیروت، دار احیاء التراث ...
  • قمی، محمد بن علی (شیخ صدوق)، ۱۴۱۳ ق، من لا ...
  • مجلسی، محمد باقر، ،۱۳۸۰ش، مرآت العقول فی شرح اخبار آل ...
  • محقق داماد ، سید مصطفی، ۱۴۰۶ ق، قواعد فقه، تهران، ...
  • محقق داماد، سید مصطفی، پورمحمدی، رضا، ۱۴۰۰ش، اصول شناخت علل ...
  • مرداوی، علاءالدین ابوالحسن، ۱۴۱۹ ق، الانصاف فی معرفه الراجح من ...
  • مرعشی نجفی، سید شهاب الدین، ۱۴۱۵ ق، تقریر ابحاث السید ...
  • معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضائیه، گنجینه استفتائات قضایی (نرم ...
  • موسوی بغدادی (علم الهدی)، سید مرتضی، ۱۴۱۵ ق، الانتصار فی ...
  • موسوی خویی، سید ابوالقاسم، ۱۴۱۹ ق، معجم رجال الحدیث، بیروت، ...
  • ، ۱۴۲۲ ق، مبانی تکمله المنهاج، ج ۱ و ۲، ...
  • ، ۱۴۱۷ ق، التنقیح فی شرح العروه الوثقی، نجف،مطبعه الآداب ...
  • نجفی، محمد حسن، ۱۳۹۹ش، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام،قم،المکتبه ...
  • نووی، یحیی بن شرف، ۱۴۱۷ ق، المجموع شرح المهذب، بیروت، ...
  • Ibn 'Abidin, Muhammad Amin ibn ʿUmar, (۱۹۸۶), Radd al-Muhtar ala ...
  • Ibn Qudamah ʿAbd Allah ibn Ahmad ibn Muhammad, (۱۹۸۹), al-Mughni, ...
  • Ibn Qudamah ʿAbd Allah ibn Ahmad ibn Muhammad, (۲۰۰۰), Al-Kaafi ...
  • Ibn Nujaym, Zayn al-Din ibn Ibrahim, (no date), Bahr al-Ra'iq, ...
  • Abu Ishaq Burhan al-Din Ibrahim ibn Muhammad, (۱۹۸۱), Al-Mubdi' fi ...
  • Ardabili, Ahmad ibn Muhammad, (۲۰۰۰), Majma al-Faedeh val-Borhan fi Sharh ...
  • Izadifard, Ali Akbar, Mohseni Dehkalani, Mohammad, Yousefi, Amin, (۲۰۱۹), Punishment ...
  • Bojnordi, Seyyed Mohammad Hassan, (۲۰۰۳), Al-Qawaid al-Fiqhiyyah, vol. ۴, Qom: ...
  • al-Bahrani, Yusuf ibn Ahmad, (no date), Al-Hada'iq al-nadirah fi ahkam ...
  • Jafari Langroudi, Mohammad Jafar, (۱۹۹۱), Legal Terminology, Volume ۵, Tehran: ...
  • al-Hurr al-ʿAmili, Muhammad bin al-Hasan bin Ali bin al-Husein, Tafsil ...
  • Hosseini Shirazi, Seyyed Muhammad, (۱۹۸۸), Al-Fiqh, vol. ۸۹, Beirut: Dar ...
  • ʿal-Hilli, Jamal ad-Din al- Hasan bin Yusuf, (۱۹۹۲), Qawaed al-ahkam ...
  • ʿal-Hilli, Jamal ad-Din al- Hasan bin Yusuf bin, (no date), ...
  • al-Muhaqqiq al-Hilli, Najm ul-Din Abul-Qasim Ja'far bin al-Hasan, (۱۹۸۲), shara'i' ...
  • al-Hilli, Muhammad ibn Ahmad ibn Idris,(۱۹۹۶), al-Sara'ir al-Hawi li tahrir ...
  • Khamenei, Seyyed Ali, (۲۰۰۸), high-level jurisprudence textbook, Al-Qasas book, valid ...
  • al-Kharashi, Muhammad ibn abdullah, sharh Mukhtasar al-Allama Khalil, (۱۹۹۶), Volume ...
  • al-Dimyati al-Safi al- Bakri, Abu Bakr (utman) ibn Muhammad sata, ...
  • Dehkhoda, Ali Akbar, (۱۹۹۸), Dehkhoda Dictionary, Volume ۱۵, Tehran: Dehkhoda ...
  • al- Ramli, Muhammad Ibn-Ahmad, (۱۹۶۶), Nihayat al-muhtaj ila sharh al-Minhaj ...
  • Rawwas Qalʻahʹji, Muhammad, (۱۹۹۷), Mawsūʻāt fiqh Sufyan al-Thawri, Beirut: Dar ...
  • al-Suyuti, Jalal al-Din, (۱۹۸۲), Al-Ashbah Wa Al-nazair Fi Qawa'id Wa ...
  • al-Shafiʿi, Abu ʿAbdillah Muhammad ibn Idris, (۲۰۰۲), Kitab al-Umm, Volume ...
  • Shaykh Nizam al-Din Burhanpuri & group of Indian Hanafi scholars, ...
  • al-Tabatabaʾi al-haʾiri, Al-Sayyid ʿAli ibn. Muhammad ʿAli (Muhammad), (۱۹۹۷), Riyad ...
  • (Shaykh) Tusi, Abu Jafar Muhammad Ibn Hassan, (۲۰۰۸), Al-Mabsut fi ...
  • , (۱۹۸۱),Tahdhib al-Ahkam fi Sharh al-Muqni'ah, Volume ۸, Beirut: Darsaab ...
  • al'Adawi, Ahmed ibn Muhammad, (۲۰۰۶), Sharh al Kabir ‘ala Mukhtassar ...
  • Qiblaei Khoei, Khalil, (۲۰۰۷), new issues, Tehran: Sami Publications ...
  • al-Qurtubi, Muhammad ibn Ahmad, (۱۹۹۹), Bidayat al-Mujtahid wa-Nihayat al-Muqtasid, Volume ...
  • , (no date), Al-Jami' li Ahkam al-Qur'an, Volume ۲, Beirut: ...
  • al-Qummi Shaykh al-Saduq, Abu Ja'far Muhammad ibn 'Ali ibn Babawayh, ...
  • Majlesi, Mohammad Baqer, (۲۰۰۱), Merʾat al-ʿoqul fi sarh akbar al ...
  • Mohaghegh Damad, Seyed Mostafa, (۱۹۸۵), Al-Qawaid al-Fiqhiyyah, Volume ۴, Tehran: ...
  • Mohaghegh Damad, Mostafa, Pourmohammadi, Reza, (۲۰۲۱), principles of identifying the ...
  • al-Mardawi, Ala al-Din Abu Al-Hasan, (۱۹۹۸), al-Insaf fi ma‘rifat al-rajih ...
  • Marashi Najafi, Seyyed Shahab al-Din, (۱۹۹۴), Report of the research ...
  • Vice-Chancellor of Education and Research of the Judiciary, Treasury of ...
  • Musawi al-Khoei, Seyed Abu al-Qasim, (۱۹۹۸), al-Mo'jam Rijal ol-Hadith, Beirut: ...
  • , (۲۰۰۱), Minhaj al-Saliheen (Islamic law), Volumes ۱ and ۲, ...
  • , (۱۹۹۶), Al Tanqih fi Sharh al-Urwatul-Wuthqa, Volume ۲, Najaf, ...
  • al-Najafi, Muhammad-Hasan, (۲۰۲۰), Jawahir al-kalam fi sharh sharaʾiʿ al-Islam), Volumes ...
  • al-Nawawi, Yahya ibn Sharaf, (۱۹۹۶), al-Majmu' sharh al-Muhadhab, Volume ۱۸, ...
  • نمایش کامل مراجع