بازنمایی وحدت شکلی در تصریف فارسی و انگلیسی از دیدگاه درسلر و مایرثالر: رویکردی پیکره بنیاد

پژوهش حاضر به بررسی میزان وحدت­ شکلی نشانه­ های­ تصریفی فارسی و انگلیسی بر اساس نظریه صرف ­طبیعی پرداخته که نقشی اساسی در تعیین میزان طبیعی بودن زبان دارد. هدف از پژوهش حاضر پاسخ به این پرسش است که وحدت ­شکلی نشانه­ های تصریفی اسم، فعل، صفت و قید در مقولات دستوری این دو زبان چگونه قابل تبیین هستند. روش تحقیق به صورت کیفی کمی و توصیفی تحلیلی است. داده ­ها از دو پیکره فارسی و انگلیسی به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده و سپس، بر اساس ملاک­ وحدت ­شکلی مورد بررسی قرار­ گرفته اند. نتایج پژوهش ضمن شناسایی انواع صورت های دارای وحدت ­شکلی در هر دو زبان، به لحاظ بسامد نشان می دهند که در پیکره فارسی نشانه تصریفی فعلی در ۵۲۶ مورد و نشانه ­های صفت ساز در ۱۸۵ مورد­ وحدت ­شکلی دارند، اما همه نشانه ­های اسم ­ساز فاقد آن هستند. این در حالی ا ست که در پیکره انگلیسی، نشانه ­تصریفی فعلی در ۸۹  مورد دارای وحدت شکلی است. با وجود این، ۱۷۲ نشانه اسم ­ساز و ۲۳  نشانه صفت ­ساز فاقد آن هستند. به طور کلی، هرچه بسامد وحدت شکلی نشانه ­های تصریفی بیشتر باشد، آنها بی ­نشان ­ترند و هرچه نشانه ای کمتر نشانه دار باشد، طبیعی­ تر است. لذا شناسه ­ها، نشانه منفی ساز و نشانه وجه التزامی در نظام تصریفی فارسی طبیعی­ تر از نشانه ­های وجه دعایی، /-ɑd/ گذشته ­ساز و نشانه تصریفی امری­ ساز هستند. به همین ترتیب، نشانه های تصریفی شخص و شمار در زبان انگلیسی طبیعی ­تر از نشانه تصریفی نمود ناقص هستند. شایان توجه است که تمام صورت های متراکم، صورت های مکمل و همجوشی ها (امتزاج ها) نیز به واسطه آن که رابطه یک به یک بین صورت و نقش در تصریف آنها رعایت نشده است، از میزان طبیعی بودن نظام تصریفی در هر دو زبان کاسته اند. دستاوردهای تحقیق حاضر می­توانند در حوزه ترجمه و مطالعات ترجمه سودمند و موثر باشند.

کلیدواژه ها:

وحدت شکلی ، تصریف فارسی و انگلیسی ، نظریه صرف طبیعی ، نشانداری