شناسایی و اعتباریابی مولفه های منزلت اجتماعی کتابدارانمطالعه موردی: کتابداران کتابخانه های عمومی خوزستان

هدف: این پژوهش با هدف شناسایی و اعتباریابی مولفه های منزلت اجتماعی کتابدارانکتابخانه های عمومی خوزستان اجرا شه است.روش شناسای: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر رو، یک پژوهش آمیختهاست که به دلیل توالی کیفی و کمی از رو، اکتشافی بهره گرفته شده است. در بخش کیفیپژوهش از رویکرد پدیدارشناسی تجربی و در بخش کمی از رو، توصیفی−همبستگیاستفاده شد. جامعه آماری در بخش کیفی پژوهش تمامی متخصصان و کتابداران باتجربهاستان خوزستان است که بر اساس رو، نمونه گیری گلوله برفی پاتن ) ۲۰۰۲ ( انتخاب شدهاست. برای گردآوری داده های پژوهش در بخش کیفی، از مصاحبه نیمه ساختارمند استفادهشد و در این راستا پروتکل مصاحبه برای کشف ادراک و تجارب مشارکت کنندگان طراحیشد. بر اساس نمونه گیری ذکر شده با ۱۳ تن از کتابداران کتابخانه های عمومی خوزستانمصاحبه انجام گرفت که تا مرحله اشباع نظری ادامه یافت. نتایج بخش کیفی در اینپژوهش به ساخت پرسشنامه منزلت اجتماعی منجر شد. این پرسشنامه دارای ۳۰ پرسش ودر مقیاس پنج درجه ای )خیلی کم تا خیلی زیاد( طراحی و تدوین شده است. به منظورتعیین روایی صوری، پرسشنامه ها قبل از توزیع توسط چهار تن از استادان گروه علماطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز به دور از ایرادات ویرایشی، شکلی واملایی تدوین و نظرات آنها در پرسشنامه اعمال شد. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات بخشکیفی از رو، تحلیل مضمون و بخش کمی از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی با بهره گیری از نرم افزارSPSSنسخه ۲۶ ؛ و تحلیل عاملی تاییدی با استفاده از نرم افزارLISRELنسخه ۸*۸استفاده شده است. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل مصاحبه ها به شناسایی ۳۰ مضمون پایه، ۵ مضمونسازمان دهنده حول مضمون فراگیر منزلت اجتماعی منجر شد که چارچوب منزلتاجتماعی کتابداران را تشکیل می دهند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی نشان دادمولفه سازمانی )با ۵ مضمون(، مولفه فردی−اجتماعی )با ۱۰ مضمون(، مولفه اقتصادی)با ۵ مضمون(، مولفه فرهنگی )با ۵ مضمون( و مولفه سیاسی )با ۴ مضمون( از عواملتاثیرگذار بر منزلت اجتماعی کتابداران کتابخانه های عمومی خوزستان هستند. نتایجاعتباریابی مولفه های شناسایی شده در بخش کمی نشان داد که آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی پنج مولفه بالای ۰/۷۰ و معیار روایی همگرا برای همه مولفه ها بالای۰/۵۰است که نشان دهنده همبستگی سازه منزلت اجتماعی با مولفه های خود است. همچنین، نتایجنشان داد بیشترین ضریب پایایی مربوط به مولفه اقتصادی و کمترین ضریب پایایی مربوطبه مولفه سیاسی است، بنابراین می توان گفت که گویه های تعیین شده در مولفه اقتصادینسبت به سایر گویه ها از تناسب گروهی بیشتری در سازه خود برخوردارند. با احتساباین موضوع می توان مولفه اقتصادی را با ۵ گویه به عنوان پایاترین مولفه در نظر گرفت. باتوجه به نتایج شاخص ها، براز، ابزار تایید شد. درنتیجه در مقیاس منزلت اجتماعیکتابداران باید ۵ مولفه و ۲۹ گویه برای بررسی منزلت اجتماعی کتابداران کتابخانه هایعمومی در نظر گرفته شود.اصالت/ارزش: پژوهش هایی که در حوزه منزلت اجتماعی کتابداران صورت گرفته اند هرکدام عوامل موثر بر منزلت اجتماعی را شناسایی کرده اند. در این پژوهش علاوه بر شناساییمولفه های موثر بر منزلت اجتماعی، پرسشنامه ای برای منزلت اجتماعی کتابداران تهیه واعتبارسنجی شده است.

کلیدواژه ها:

منزلت اجتماعی ، کتابداران ، اعتباریابی ، مقیاس ، کتابخانه های عمومیخوزستان.