نقش نخبگان و دانشگاهیان در مقابله با افراط گرایی

پژوهش حاضر به تحلیل محرومیت های سیاسی و اجتماعی کلانی می پردازد که به لحاظ عینی، بستر رشد اندیشه ی خشونت گرا در جهان اسلام معاصر را فراهم آورده و موجب جذب بخشی از جامعه به سمت افراط گرایی شده است. بدین منظور بر مبنای ظرفیت نظریه های محرومیت نسبی، بدین نتیجه دست یافته ایم که محرومیت از ارزش های معطوف به قدرت (وضعیت مشارکت سیاسی)، ارزش های بین الاشخاصی (وضعیت جامعه ی مدنی) و ارزش های مادی (وضعیت فقر، آموزش و حاشیه نشینی) منجر به ایجاد شکاف بین انتظارات ارزشی و توانایی های ارزشی بخشی از جامعه می شود و محیط مناسبی را برای جریان های افراط گرا می آفریند. وضعیت اجتماعی در برخی از کشورهای عربی به لحاظ ارزش های مادی نشان گر فاصله ی معنادار میان وضع موجود و انتظارات ارزشی شهروندان است. تحلیل جریان های خشونت گرای معاصر در جهان عرب - مانند داعش و القاعده - صرفا زمانی صائب است که علاوه بر تحلیل مولفه های فکری، به بسترهای اجتماعی - سیاسی این جریان ها نیز توجه شود. بنیادگرایی و افراطی گری خشونت آمیز ناشی از آن، هم چون هر پدیده دیگر در جوامع انسانی، حاصل علل مختلف در حوزه های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی است. بنیادگرایی و افراطی گری، تنها خاص جهان اسلام نبوده و در میان دیگر ادیان نیز دیده می شود. اما به طور ویژه در جهان امروز، بنیادگرایی و افراطی گری اسلامی است که با وجوه خشونت آمیز خود برجسته شده و صلح جهانی را نیز تهدید می کند. بنابراین پرسش اصلی مقاله این است که علل شکل گیری افراط گرایی چیست؟ ویژگی های افراطیون چیست؟ نقش نخبگان و دانشگاهیان در مهار افراط گرای چگونه است؟ راه های مقابله با این تفکر چه می باشد؟

کلیدواژه ها:

نخبگان ، دانشگاهیان ، افراط گرایی