تاملی در مبانی حقوق فطری و طبیعی در اندیشه حقوق اسلامی

واژه «حقوق» و « فطرت» در مکتب اسلامی دارای سابقه دیرین و مفاهیم عمیق است، و قرآن قواعداسلامی را مطابق آیین فطرت می داند، اما اصطالح «حقوق طبیعی» یا «حقوق فطری» در نظام حقوق اسلامی به عنوان مجموعه قوانین فطری سابقه نداشته است. این اصطالح در واقع، از طریق آشنایی با حقوق غرب اخیرا در میان حقوقدانان مسلمان رواج یافت. نظر اسلامی بمانند مکتب حقوق طبیعیصرفا واقعیات عینی و همچون حقوق عقلی محض، فقط دستورات عقل عملی را مالک حقوق و قانون نمی داند. همچنین مانند مکاتب حقوق اثبات گرایی آن را دارای ماهیت صرف قراردادی و اعتباری نمی داند؛ بلکه در اندیشه اسلامی حقوق برگرفته از اراده خداوند و مبنی بر حقایق و مصالح و مفاسد حقیقی است. مبانی تئوری حقوق طبیعی در اسلام بر اساس مواردی مستحکم و عقالنی از جمله اصل غائیت، اصل هماهنگی نظام تکوین و تشریع، اصل هم دوشی حق و تکلیف، اصل پایبندی به فلسفه الهی، اصل پایبندی به حق عقل قابل بررسی است.

کلیدواژه ها:

حقوق فطری ، حقوق طبیعی ، حقوق اسلام ، مبانی