بررسی حقوق محیط زیست دریای خزر با تاکید بر کنوانسیون منطقه ای زیست محیطی تهران

دریای خزر به عنوان بزرگ ترین دریاچه جهان، به دلیل منابع زیستی و غیرزیستی ارزشمند نسبت به گذشته، اهمیت بیشتری یافته است. از یک سو، وجود ذخایر نفت خام و گاز موجود در آن و از سوی دیگر منابع آلاینده ای که در سواحل آن جای دارند موجب می گردند که دریای خزر، به عنوان یک محیط بسته با فشارهای روزافزونی روبرو شود. در حال حاضر تنها چارچوب قانونی که در زمینه همکاری های محیط زیستی کشورهای ساحلی وجود دارد کنوانسیون حفاظت از محیط زیست دریای خزر (کنوانسیون تهران) است. نگارنده در این پژوهش با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی درصدد بررسی حقوق محیط زیست دریای خزر با تاکید بر کنوانسیون منطقه ای زیست محیطی دریای خزر برآمده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است: این کمیسیون با استناد به اصول مصرحه حقوق بین الملل محیط زیست اهداف خود را در قالب اصولی ازجمله اصل احتیاطی (ماده های ۴، ۵ و ۱۵)، اصل پرداخت خسارت توسط آلوده کننده (ماده ۲۹ کنوانسیون)، اصل دسترسی به اطلاعات (ماده ۵ و ماده ۲۱ کنوانسیون) و اصل تعهد به همکاری بیان کرده است. با این وجود، اجرای مفاد این کنوانسیون با موانعی روبرو بوده که از مهم ترین آن ها می توان به وجود اختلافات و چالش های میان کشورهای حاشیه خزر، عدم تحقق توافق بر سر رژیم حقوق خزر و وجود چالش های حقوقی ازجمله عرفی بودن اصول موجود در ماده ۵ معاهده و مربوط نبودن اصول عرفی قابل اعمال بر اجرای این معاهده، اشاره کرد.

کلیدواژه ها:

حقوق محیط زیست ، دریای خزر ، کنوانسیون منطقه ای زیست محیطی