واکاوی گفتمان حاکم بر کلاس های نظری دوره کارشناسی پرستاری

مقدمه: گفتمان حاکم بر آموزش پرستاری در ایران مبهم است و بررسی نقادانه آن منجر به باز شدن بستر این گفتمان می شود و می تواند راه گشایی برای کشف الگوهای بازنمایی شده در فرهنگ حاکم باشد. این مطالعه با هدف واکاوی گفتمان حاکم بر کلاس های نظری دوره کارشناسی پرستاری انجام شد. روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه کیفی به روش تحلیل گفتمان فرکلاف (Fairclough) بود. مشارکت کنندگان اساتید و دانشجویان پنج دانشکده پرستاری مامایی دانشگاه های علوم پزشکی ایران شامل دانشکده پرستاری مامایی تهران، اصفهان، مازندران (آمل)، بابل و یاسوج بودند. داده های پژوهش حاصل از بررسی ۲۵ مصاحبه انفرادی، ۱۲ گروه متمرکز، ۲۲ مشاهده کلاس نظری و خوانش ۳۲ جزوه، ۴۸ پاورپوینت و ۲۵ سوال امتحانی از دانشکده های محیط پژوهش بود. نتایج: دال های کلیدی آموزش نظری پرستاری عناصری نظیر، بیمارمحوری، پاتوفیزیولوژی، تشخیص و درمان بود و مواردی نظیر مراقبت پرستاری و فرایند پرستاری به عنوان دال های شناور این مطالعه بود. بر اساس نتایج مطالعه، هرچند کارگزاران گفتمان آموزش دانشگاهی پرستاری به قدرت واژگان اختصاصی پرستاری نظیر مراقبت محوری و فرایند پرستاری در عرصه ی آموزش نظری پرستاری پی برده اند و سعی دارند دال های شناور را در گفتمان پرستاری تعریف و تثبیت نمایند اما همچنان این امر به درستی اتفاق نیفتاده است و غلبه گفتمان بیومدیکال یا زیست پزشکی در تک تک اجزای این گفتمان قابل لمس است. نتیجه گیری: با توجه به غلبه گفتمان بیومدیکال، لزوم مفصل بندی مجدد بر مبنای دال های برگرفته از حرفه ی پرستاری لازم و ضروری است و باز تعریف مولفه های پارادایمی غالب، گفتمان تازه ای را طلب می کند؛ گفتمانی که با عناصر استخراج شده از حقیقت و ماهیت رشته و نیز دال های مقبول سیال در نظم گفتمانی آموزش نظری پرستاری مانند مراقبت محوری بتواند از حاشیه خارج شده و به متن گفتمان آموزش دانشگاهی رسوخ کند.

کلیدواژه ها:

Nursing education ، nursing discourse ، discourse analysis ، theory courses ، BSc nursing students ، آموزش پرستاری ، گفتمان پرستاری ، تحلیل گفتمان ، کلاس های نظری ، دانشجویان دوره کارشناسی پرستاری