بن مایه های غنایی در تازی سروده های خاقانی

خاقانی ، یکی از گویندگان سبک آذربایجانی است که از ستارگان فروزان آسمان ادب سده ششم ایران و از سبک­داران کم­مانند ادبیات در سراسر سده­های پس از خویش به شمار می­آید که در گستره پهناور نظم و نثر فارسی و تازی، خوش درخشیده است. به دنبال فراگیر بودن پهنه ادبیات غنایی بی­گمان دیوان خاقانی نیز از این دیدگاه، درخور بررسی است در میان یادگار های جادو­سخن آذربایجان سروده­های تازی او جایگاه غنایی ویژه­ای دارند نگارنده در جستار پیش­روی با انگیزه شناخت ژرف­تر عواطف، هیجانات و احساسات خاقانی به یاری روش توصیفی- تحلیلی در پی پاسخ دادن به این پرسش است که کدام یک از بن­مایه ها و اندیشه­های غنایی خاقانی در تازی­سروده­های او، بازتاب یافته­اند؟ بررسی­ها نشان می­دهد که سخن­سنج شروانی، در سروده­های تازی به بازتاب درون­مایه­های خوشایند غنایی عشق و جوانی، بزم باده، آرزوها، خودستایی ، ستایش و شادی­نامه و بن­مایه­های ناخوشایند غنایی پیری و ناتوانی، حسب حال، شکواییه (اندوه، درد، گریه و گله)، بیماری، نومیدی و بدبینی، خوارداشت و نکوهش، هراس­های سه گانه (بیمناکی از بدخواهان شروانی، بیمناکی از گرفتاری­های روزگار و بیمناکی از تنگ­دستی)، آوارگی و تنهایی و سرگردانی و سرانجام سوگ نامه و البته درون­مایه­های پراکنده دیگری چون نیایش، عرفان و وطن­سرایی و.. پرداخته است.

کلیدواژه ها:

خاقانی ، سروده­های تازی ، ادبیات غنایی ، عواطف ، احساسات