رویکرد ملاصدرا به تاویل
محل انتشار: دوفصلنامه پژوهشنامه امامیه، دوره: 9، شماره: 17
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 101
فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_IMAMIYA-9-17_009
تاریخ نمایه سازی: 25 مرداد 1402
چکیده مقاله:
رویکرد ملاصدرا در مواجهه با ظواهر آیات قرآن رویکردی متفاوت با رویکرد مشهور مفسران و حکیمان است. مشهور در مواجهه با برخی از ظواهر قرآن کریم که التزام به آنها دشوار است راه تاویل را پیموده و از معنای ظاهری لفظ فاصله می گیرند. غالب این ظواهر درباره توصیف خداوند به صفاتی است که او را به بندگان خویش تشبیه می کند. به علاوه، ظواهر آیات مرتبط با معاد نیز در معرض تاویل قرار گرفته است. اما ملاصدرا از مخالفان رویکرد تاویلی است و در آثارش، به خصوص در تفسیر قرآن کریم و رساله متشابهات القرآن، به مناسبت بحث از آیات متشابه، به مسئله تاویل پرداخته است. وی با تقسیم ضمنی تاویل به تاویل درست و نادرست، رویکرد اصلی تاویل نادرست را التزام نداشتن به ظواهر الفاظ دانسته است. به نظر وی، ظواهر آیات و روایات را همان گونه که هست، بدون اینکه در آن تصرفی صورت گیرد، باید پذیرفت، دست کم تا زمانی که دلیل کافی و توجیه درستی بر آن وجود داشته باشد که در بسیاری از بحث ها همچون بحث معاد وجود ندارد و می توان همه آنچه در آیات و روایات در این باره آمده است، به معنای ظاهری اش پذیرفت. با این حال، ملاصدرا از افتادن به ظاهرگرایی نیز هراس دارد و آن را نفی می کند و سخن از تاویل صحیح یا «تحقیق» به میان می آورد. به این ترتیب، او به دنبال نظریه ای است که هم قادر به حفظ ظاهر الفاظ باشد و هم با قواعد عقلی مخالفت نکند. او نظریه روح معنا را واجد این دو خصوصیت شمرده است. این نوشتار به تبیین رویکرد ملاصدرا در نقد تاویل و ادله اش می پردازد و اینکه چگونه ملاصدرا نظریه مجاز را نقد کرده و به جای آن از نظریه روح معنا دفاع می کند.
نویسندگان
روح الله فروغی
دانشجوی دکتری کلام اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران
احمد عابدی
استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران
علی اله بداشتی
استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :