مطالعه تطبیقی نقش، رنگ و تکنیک در ارسیهای قاجاری شهرهای آمل و تبریز
محل انتشار: فصلنامه جلوه هنر، دوره: 15، شماره: 2
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 82
فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JJHJOR-15-2_005
تاریخ نمایه سازی: 29 مرداد 1402
چکیده مقاله:
پنجرههای ارسی از جمله پرتکرارترین عناصر تزیینی کارکردی در بناهای قاجاری هستند که علیرغم ظاهری مشترک، بهنظر متاثر از ویژگیهای بومی هر ناحیه، ساخته و تزیین میشدند. از جمله مناطقی که این عناصر در آن جا با تعدد کمی برجای مانده، شهرهای آمل و تبریز هستند. بر همین بنیان، هدف از نگارش این تحقیق، مطالعه و بررسی تطبیقی خصوصیات ساختاری و تنوع نقوش مورد استفاده در ارسیهای این دو شهر بهمنظور دستیابی به یک الگوی مشترک از فرم، نقش، رنگ و تکنیک ساخت است. از این رو، پرسش قابل طرح بدین صورت است که، تمایزات و تشابهات نقوش، رنگ و تکنیکهای ساخت در ارسیهای قاجاری شهرهای آمل و تبریز چیست؟ و تنوع نقش و رنگ در ارسی بناهای مورد بررسی چگونه است؟ با توجه به اهمیت تاریخی، تنوع نقش و رنگ بهکار رفته در این ارسیها هم چنین، تخریب آنها، ثبت و دستهبندیشان ضرورت دوچندانی دارد. اطلاعات و دادهها بهصورت کتابخانهای و با پیمایشهای میدانی بهدست آمده؛ سپس، تجزیه و تحلیل دادهها با روش توصیفی-تطبیقی انجام شده است. مبنای انتخاب ارسیها بر اساس مولفههایی نظیر ۱) تنوع و گستردگی نقوش (تراکم نقش و فراوانی در شیشههای رنگی)، ۲) اصالت ارسی در بنا و ۳) سالم بودن و عدم مرمت و تغییرات جدی بر روی آنها. بر همین اساس نیز تعداد شش ارسی از خانه تاریخی هر شهر انتخاب و با یک دیگر قیاس گردیدهاند. تعداد یک ارسی از هر شهر متعلق به اوایل و مابقی مربوط به اواسط دوره قاجار هستند. نتایج تحقیق حاضر بدین شرح است: شکل کلی کتیبه در ارسیهای آمل و تبریز به ترتیب، صاف و نیم دایره بوده است. ارسیهای آمل به لحاظ تعداد و اندازه در سطح نازلتری نسبت به ارسیهای تبریز قرار میگیرند؛ اما در عوض تراکم نقوش بالاتری را دارا هستند. رنگهای قرمز، زرد و آبی در بین ارسیهای آمل و در نقطه مقابل رنگهای، سفید، قرمز و سبز به ترتیب، بیش ترین پراکنش رنگی را به خود اختصاص دادهاند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
محمد مدهوشیان نژاد
استادیار گروه صنایع دستی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران، نویسنده مسئول.
سودابه اکبری
کارشناسی ارشد هنرهای اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران.
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :