شناسایی و اولویت بندی ریسک های پیش روی خدمات کتابخانه های عمومی ایران

هدف: هدف از پژوهش حاضر شناسایی و اولویت بندی ریسک های خدمات کتابخانه های عمومی ایران بود. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش از نوع پژوهش های ترکیبی بود. در پژوهش حاضر از فن های فراترکیب (کیفی)، محاسبه ضریب کاپا و تکنیک دلفی (کمی) استفاده شد. قلمرو پژوهش شامل کلیه مقالات منتشر شده در بازه زمانی ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۰ به زبان های فارسی و انگلیسی بود. در تکنیک دلفی جامعه پژوهش شامل تمامی متخصصان حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی، کتابخانه های عمومی، مدیریت و فناوری اطلاعات که پیش تر سابقه همکاری با کتابخانه ها را داشته باشند؛ بود. برای تعیین تعداد دقیق افراد جامعه کلیه پژوهشگرانی که در حوزه های موضوعی ارائه شده در جدول فوق اقدام به انجام پژوهش کرده اند شناسایی شدند. سپس تعداد ۲۴ نفر از افراد به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. یافته ها: بر اساس منابع منتشر شده تعداد ۶۹ ریسک در ۸ دسته شناسایی شدند. بر اساس نظرات متخصصان مهم ترین چالش پیش روی کتابخانه ها که بالاترین امتیاز را از نظر متخصصان ایرانی دریافت کرده است مربوط از بین رفتن محتوای کتابخانه، ناتوانی در خرید منابع جدید و یا قطع اشتراک منابع کتابخانه به دلیل کمبود بودجه، مسائل اقتصادی، سانسور، ویروسی شدن، تحریم و ...که می توانند چالش مهمی پیش روی کتابخانه های عمومی باشند. چالش های عدم تبلیغ و تشویق نهادهای فرهنگی برای هدایت جامعه به کتابخانه های عمومی و افزایش رقبای کتابخانه (موتورهای جستجو پایگاه های اطلاعاتی، کافی نت ها و ...) در ارائه اطلاعات مورد نیاز مشتریان (با توجه به اینکه رقبا می توانند مطالب را به صورتی کاربرپسندتر در اختیار مشتریان قرار دهند) نیز در رتبه دوم قرار دارند و می توانند منجر به ایجاد خطر برای کتابخانه های عمومی شوند. بحث و نتیجه گیری: با توجه به رشد سریع منابع اطلاعاتی و تنوع در منابع اطلاعاتی کتابخانه برای بازیابی اطلاعات مورد نیاز مشتریان باید چندین راه را انتخاب نماید و با استفاده از روش های امانت بین کتابخانه ای، اشتراک مشترک پایگاه های اطلاعاتی و امکان ارسال منابع بازیابی شده از طریق ایمیل برای مشتریان به نیازهای اطلاعاتی آن ها پاسخ گوید. همچنین شیوه انتخاب منابع نهاد کتابخانه های عمومی کشور به صورت متمرکز است و کتابخانه تاثیر مستقیمی در انتخاب منابع ندارد. بنابراین نحوه انتخاب منابع باید بازنگری شود و راه های انتخاب کتاب توسط جامعه مخاطب گسترش یابد، یعنی کاربران برای انتخاب کتاب های مورد نیازشان از طریق شبکه های اجتماعی، صندوق نظرات و پیشنهاد های وب سایت کتابخانه بتوانند اقدام کنند.

کلیدواژه ها:

کتابخانه عمومی ، ریسک خدمات ، ریسک کتابخانه