جلوه های گوناگون تکرار در رباعیات مولانا

یکی از عوامل مهم ایجاد زیبایی و غنای موسیقایی شعر، تکرار است. آرایه های بدیع لفظی را با نوعی مسامحه می توان ذیل تکرار آورد. تکرار واژه را در شعر می توان از دیدگاه های مختلف ادبی بررسی کرد که در این مقاله رباعیات مولوی از دیدگاه بدیعی و زیبایی شناسی مورد تحلیل قرار گرفته است. از میان شاعران فارسی زبان، جلال الدین محمد مولوی(۶۰۴-۶۷۲) در رباعی های خود انواع تکرار را به شیوه ای بسیار زیبا، هنرمندانه و شاعرانه و با بسامد زیاد مورد استفاده قرار داده است. این تکرارها، علاوه بر ایجاد زیبایی، شور و شیدایی مولانا را از بارقه های معنوی به نمایش می گذارد و گاه رباعیات او را تا حد یک قطعه موسیقی پرطنین و طربناک متناسب با عوالم معنوی نزدیک ساخته است. غالب این تکرارها در رباعیات مولانا از طریق تکرار حرف، هجا، کلمه و عبارت عمدتا در قالب آرایه های بدیع لفظی همچون انواع جناس، ردالعجز علی الصدر، اشتقاق، موازنه و ذوقافیتین تجلی یافته است. در این جستار با آوردن نمونه هایی از انواع تکرار در این قالب شعری مولانا، بررسی ها و تحلیل های لازم به شیوه های آماری و با بهره گیری از جداول صورت گرفته است.

کلیدواژه ها:

مولانا ، رباعیات ، تکرار ، موسیقی ، آرایه ادبی