کنکاشی در استراتژی های احیا رودخانه های آنتروپوژنیک مناطق نیمه خشک ایران

رودخانه ها آب های شیرینی هستند که در سطح زمین از بلندترین نقطه جریان می یابند و معمولا به دریا می ریزند. در گذر تاریخ همواره تمدن ها در حاشیه رودخانه ها شکل و قدرت گرفته اند و این موهبت الهی منبع تامین غذا، آب و انرژی برای آنها بوده و تاکنون زمینه های تفریح و سرگرمی، حمل و نقل و آبیاری را مهیا کرده است. پتانسیل قابل توجه حوضه کشف رود باعث شکل گیری روستاهایی در مجاوت رودخانه و کشت و کار در اراضی مجاور آن شد، از این جهت زارعین و ساکنان مناطق مجاور رودخانه، از دیرباز همواره با رودخانه در تعامل بوده اند. نکته قابل توجه این است که با گذشت زمان از یک سو مسائلی از قبیل ایجاد باغات، برداشت بی رویه آب و بستن سد در بالادست باعث خشک شدن این رودخانه شد. از سوی دیگر گسترش شهرنشینی، افزایش جمعیت، ساخت و ساز غیر اصولی، اجرا نشدن کامل شبکه فاضلاب در شهر مشهد (به دلیل کمبود منابع مالی)، مناسب نبودن تصفیه خانه های اجرا شده با توجه به نوع فاضلاب وردوی (که با هدف تصفیه فاضلاب خانگی ایجاد شده ولی فاضلاب صنعتی وارد آن می شود) و متناسب نبودن میزان حجم فاضلاب ورودی به تصفیه خانه ها با ظرفیت طراحی آنها، سبب شد که رودخانه از شرایط طبیعی خود خارج شده و به جای آب، فاضلاب در آن جاری شود. در این راستا، به وضعیت سه نوع آلاینده عمده یعنی آلایندگی مناطق مسکونی، آلایندگی شهرک های صنعتی و صنایع پراکنده و در نهایت وضعیت آلایندگی کشاورزی و دامداری بررسی خواهد شد. در نهایت بررسی دقیق شرایط رودخانه از منظر بستر و حریم و راه کارهای ساماندهی آن به طور کامل، توضیح داده می شود. به این معنی که متصرفین مشخص شده و برنامه آزادسازی اراضی تصرف شده ارائه می شود. در ادامه و در راستای ساماندهی رودخانه کشف رود پیشنهادات اجرایی مطرح خواهد شد.

کلیدواژه ها:

کشف رود ، رودخانه های شهری ، دشت مشهد ، بازآفرینی رودخانه