بررسی سهم منابع رسوب در حوزه آبخیز بهشت آباد با استفاده از ردیاب های طبیعی خاک

روش منشایابی به منظور تعیین سهم واحدهای اراضی در تولید رسوب استفاده می شود. در روش های رایج با استفاده از ترکیب مناسب خصوصیات جداکننده منابع رسوب، سهم منابع رسوب در تولید رسوب تعیین می شود. هدف از مطالعه حاضر تعیین سهم نسبی رسوب دهی هر یک از کابری های مختلف در بخشی از حوزه آبخیز بهشت آباد با مساحت ۳۰۸ کیلومتر مربع از طریق روش انگشت نگاری رسوبات است. به این منظور ۳۶ نمونه خاک از عمق ۰-۵ سانتی متر کاربری­های مختلف و ۱۰ نمونه از رسوب معلق خروجی حوضه برداشت شد. در همه نمونه­ها، ردیاب­های اولیه شامل آهن، مس، منیزیم، سدیم، کلسیم، پتاسیم، آهک، کربن آلی، نیتروژن و فسفر اندازه­گیری شد. سپس، با استفاده از آنالیز آماری و تجزیه تابع تشخیص، ترکیب بهینه ای از ردیاب ها برای هر کاربری با استفاده از توابع تحلیل تشخیص به دست آمد. سرانجام در مرحله بعدی، سهم هر کاربری در تولید رسوب با استفاده از مدل ترکیبی چند متغیره تعیین گردید. سهم نسبی هر یک از کاربری های کشت آبی، مرتع، کشت دیم و مسکونی به ترتیب برابر با ۶۷/۸۸، ۷/۶۳، ۱۹/۴۰، ۵/۱۰ درصد برآورد شد. با توجه به اینکه که در منطقه مورد مطالعه، سهم اراضی کشت آبی در تولید رسوب معلق در مقایسه با سایر کاربری­ها زیاد است، باید توجه ویژه به نحوه عملیات کشاورزی داشت تا از تولید رسوب جلوگیری شود.

کلیدواژه ها:

انگشت نگاری ، مدل ترکیبی چند متغیره ، کاربری اراضی ، فرسایش خاک ، منبع رسوب