پیشران های اقتصاد سیاسی موثر بر قدرت نظامی جمهوری اسلامی ایران

پژوهش حاضر که باهدف تبیین و شناسایی پیشران های اقتصاد سیاسی اثرگذار بر قدرت نظامی جمهوری اسلامی ایران انجام شده، ازلحاظ هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش توصیفی – تحلیلی است. برای شناسایی پیشران های اقتصاد سیاسی از اسناد و مدارک بالادستی و منابع کتابخانه ای استفاده شده است. تجزیه وتحلیل داده های کیفی مبتنی بر روش تحلیل مضمون (نرم افزار اطلس تی. آی) است که به شناسایی بیش از ۲۷۰ مضمون پایه منجر شده است. مضامین پایه پس از ترکیب و تلخیص به ۶۴ مضمون محوری تقلیل و درنهایت ۱۴ مقوله اصلی به عنوان پیشران­ های کلیدی استخراج شده است. به منظور تبیین تاثیر پیشران های اقتصاد سیاسی بر قدرت نظامی ایران از روش ماتریس تاثیر متقابل و پرسشنامه میک مک (ماتریس ۲۰×۲۰) استفاده شده است. پاسخ­های جامعه آماری شامل: ۳۷ تن از اعضای هیئت علمی دانشگاه های نظامی و غیرنظامی کشور که به روش غیر احتمالی هدفمند انتخاب شدند، جمع­ آوری و مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است. نتایج و یافته­ های تحقیق نشان می­دهد، اقتصاد سیاسی داخلی از اثرگذاری بیشتری بر قدرت نظامی ایران برخوردار است. ترتیب توالی اثرگذاری پیشران­ها عبارت اند از: جغرافیا و منابع استراتژیک، دولت رانتیر، مجتمع­ های نظامی– صنعتی، ارکان قدرت سیاسی، روابط و مناسبات خارجی، استراتژی ژئوپلیتیکی، نظم وستفالی، شوک های نفتی، نظم آنارشیک، تجارت خارجی، دیپلماسی دفاعی، نظم لیبرال، جهانی­شدن و تحریم های بین المللی. همچنین ابعاد قدرت نظامی متاثر از اقتصاد سیاسی به ترتیب اثرپذیری عبارت اند از: هزینه­های نظامی، تجهیزات و فناوری، دیپلماسی دفاعی، نیروی انسانی، فرماندهی و مدیریت و ساختار سازمانی.

کلیدواژه ها:

اقتصاد سیاسی داخلی ، اقتصاد سیاسی جهانی ، قدرت نظامی ایران