تحلیل شناختی خودآگاهی شخصیت سالم براساس نظریه ویکتور فرانکل: مطالعه موردی رمان های سووشون و آنا کارنینا

شخصیت سالم همواره درپی یافتن هدفی برای معنابخشیدن به زندگی خویش است. در نظریه معنادرمانی ویکتور فرانکل، معنادارشدن زندگی انسان سالم درپرتو ویژگی هایی مثل آزادی اراده و بیداری، احساس مسئولیت، اراده معطوف به معنا، عشق ورزی و دین باوری توصیف شده است. خودآگاهی به معنی آگاهی داشتن انسان از خویشتن، از مولفه­­ های مهم در نظریه معنادرمانی فرانکل است. در معنادرمانی، انسانی را که درجستوجوی معناست، با مسئول بودن و آگاه بودن مواجه می­ کنند. رمان­ هایی همچون سووشون سیمین دانشور و آنا کارنینا از لئو تولستوی، قابلیت­ هایی برای بررسی خودآگاهی شخصیت سالم را دارند. در این تحقیق، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، بررسی روانشناختی رمان­ های سووشون و آنا کارنینا با تاکید بر نظریه فرانکل صورت گرفته و به این پرسش پاسخ داده شده است که آیا شخصیت ­های این رمان ­ها خصوصیات انسان سالم ازنظر فرانکل را دارند یا خیر. یافته های پژوهش نشان می­دهد در سووشون، یوسف (شخصیت اصلی رمان)، فردی خودآگاه است و آگاهی از خویشتن به صورت مستقیم، باعث بروز ویژگی­هایی همچون بیداری، عشق، خودبسندگی و مسئول بودن در او می شود. در آنا کارنینا، لوین درنتیجه رخ دادن اتفاقاتی در زندگی مشترکش به خودشناسی می­ رسد و صفات شخصیت سالم در او متجلی می­شود؛ بر این اساس و با توجه به مسئله اساسی این پژوهش به نظر می­ رسد ویژگی­ های قهرمانان رمان با آنچه فرانکل تعریف کرده است (جز خودبسندگی)، انطباق دارند؛ البته خودبسندگی را می ­توان زیر­مولفه پاسخ گویی به ندای وجدان ازنظر فرانکل قلمداد کرد.

کلیدواژه ها:

خودآگاهی ، شخصیت سالم ، سووشون ، آنا کارنینا ، ویکتور فرانکل ، معنادرمانی