مقایسه تطبیقی مکاتب امنیتی غرب با مکتب امنیتی اسلام

باتوجه به جایگاه امنیت در زندگی بشری، نظریه های مختلف، همواره در پی تفسیر مفهوم امنیت و سازوکارهای دستیابی به آن بوده اند و تفاوت در مبانی هستی شناسی، معرفت شناسی، روش شناسی و فرجام شناسی، منجر به اتخاذ رویکردهای امنیتی متفاوت شده و دو مکتب رئالیسم و لیبرالیسم، به عنوان دو جریان اصلی در روابط بین الملل، رویکردهای امنیتی متفاوتی را ارائه نموده اند. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی/تحلیلی، با معرفی سه مکتب مذکور، به بررسی تطبیقی این سه مکتب پرداخته و به دنبال ارائه تفاوت دیدگاه این سه مکتب در مفهوم سازی، ابعاد و سازوکارها و عملیاتی کردن شاخص های امنیتی است.نتایج حاصل از این تحقیق حاکی است که، دیدگاه بدبینانه رئالیسم نسبت به انسان و نظام بین الملل و تمرکز بر خوی جرم خیزی انسان و جنگ محور بودن نظام بین الملل و حاکمیت زور بر روابط، به اتخاذ نوعی رویکرد امنیتی، تقابلی و تقلیل گرا و تاکید بر بعد نظامی امنیت، انجامیده است. همچنین دیدگاه خوش بینانه لیبرالیسم، نسبت به انسان و نظام بین الملل و توجه به بعد صلح آمیزی انسان و روابط بین الملل و تمرکز بر صلح محوری، به اتخاذ نوعی رویکرد امنیتی، تعامل گرا و خوش بینانه با تاکید بر بعد اقتصادی و سطح تحلیل فردگرا، نموده و دیدگاه واقع بینانه اسلام نسبت به ذات انسان و نظام بین الملل باتوجه به مبانی هستی شناسی، به اتخاذ نوعی رویکرد امنیتی ترکیبی از رویکرد تعاملی، تقابلی و واقع بینانه مبتنی بر امنیت فراگیر و تاکید بر لایه های گوناگون امنیت و سطح تحلیل امت گرا، منجر شده است.

کلیدواژه ها:

مکاتب امنیتی ، رویکردهای امنیتی ، امنیت در اسلام ، امنیت در رئالیسم و امنیت در لیبرالیسم