جایگاه تاویل در اصول فقه و نسبت آن با مبانی تفسیر متن.

تاویل با فرا رفتن از دلالت ظاهری لفظ و رفتن به سوی معنای غیر ظاهر، از جمله شیوه های فهم متن می باشد. از آنجا که استفاده از این شیوه برای فهم ادله نقلی فقهی موثر به نظر می رسد و از طرفی در مباحث الفاظ علم اصول ، قواعد شناخته شده ای همچون اصل ظهور وجود دارد که مانع رویکرد تاویل گرایانه می باشد ، لذا ضروری است تا وضعیت تاویل در اصول فقه و نسبت آن با اصل ظهور و تفاوت آن با تفسیر ارزیابی شود. مساله اصلی این تحقیق ، شناسایی زمینه های تاویل گرایی در دانش اصول فقه می باشد، که تلاش درخور برخی اصولی ها در این خصوص ستودنی است. اگرچه این تلاش مغفول واقع شده است و این مقاله سعی بر شناسایی و معرفی آن دارد. مقاله با روش توصیفی-تحلیلی تنظیم شده است. لزوم عدم اکتفا به رابطه ذاتی لفظ و معنا، ضرورت احراز اراده جدی متکلم ، جمع عرفی ، لزوم انطباق احکام مستفاد از متن با حسن و قبح ذاتی اشیاء، همگامی با مقاصد شارع، تفکیک بین مخاطب مستقیم و غیر ایشان ، امکان خروج از دلالت ظاهر در فرض احراز قرینه، برتری معنای عرفی بر معنای لغوی، مهمترین یافته های این پژوهش است که همگی مبین ظرفیت تاویلی مباحث الفاظ علم اصول تا سرحد هرمنوتیک کلاسیک که تاویل را به متن، تاریخ متن و قصد مولف پایبند می داند است.

کلیدواژه ها:

علم اصول ، فهم متن ، تاویل ، تفسیر متن