شناسایی ملکولی و ردیابی فیتوپلاسمای عامل بیماری تورم جوانه گوجه فرنگی در زنجان

بیماری تورم جوانه گوجه­فرنگی یکی ازبیماری­های مهم فیتوپلاسمایی گوجه­فرنگی در ایران و درجهان محسوب می شود که درآن جوانه­های گیاهان آلوده به حالت متورم درآمده و در صورت شدت بیماری بوته تغییر شکل و رنگ داده و خسارت شدیدی به محصول وارد می شود. به منظور شناسایی و ردیابی عامل بیماری ابتدا از برگ، جوانه­های متورم و میوه بوته­های آلوده در مزارع گوجه فرنگی زنجان نمونه­برداری گردید. DNA کل از اندام­های آلوده و سالم و ازعلف­های هرزمزارع مانند گل جالیز، اسپرک، توق، تاج خروس و پیچک استخراج شد. همچنین برای بررسی امکان انتقال بیماری با بذر و حشرات ناقل در مزرعه، DNA کل بذور گوجه­فرنگی بوته­های آلوده و گونه­هایی از مگس سفید و زنجره­ها استخراج شد. ردیابی فیتوپلاسما با واکنش زنجیره­ای پلیمراز (PCR) با استفاده از جفت آغازگرهایP۱/P۷، اختصاصی فیتوپلاسماها انجام گردید. بررسی نتایج حاصل از تکثیر اختصاصی ژنوم عامل بیماری نشان داد که در نمونه­های گوجه­فرنگی دارای علائم بیماری، قطعه DNA ریبوزومی اختصاصی فیتوپلاسما با اندازه تقریبی ۱۸۰۰ جفت تکثیر شد. ردیابی عامل بیماری تنها در زنجره­های ناقل و در گیاه انگل گل­جالیز متصل به ریشه گیاهان بیمار با موفقیت همراه بود و از بقیه علف های هرز موجود فیتوپلاسمای عامل بیماری جداسازی نشد. با انجام این تحقیق برای اولین بار ردیابی مولکولی عامل بیماری فیتوپلاسمایی بر روی مگس سفید و گل جالیزانجام گردید و ضمن تایید عدم امکان انتقال عامل بیماری از طریق بذر و مگس های سفید، روشی سریع و دقیق برای ردیابی عامل بیماری در بوته های آلوده گوجه فرنگی و در حشرات ناقل بیماری، ارایه گردید که می تواند در پایش این بیماری در کشور استفاده شود.

کلیدواژه ها:

Phytoplasma ، BigBud ، tomato ، Molecular detection ، فیتوپلاسما ، تورم جوانه ، گوجه فرنگی ، تشخیص ملکولی