بررسی صلح و مدارا در اندیشه مولوی وعطار و مقایسه آن با رویکرد صلح گرایی ملاصدرا

صلح از دغدغه­های بشری است که در ادبیات عرفانی و اندیشه­های فلسفی در ادوار گوناگون مورد توجه بوده ­­است. در آثار عطار و مولانا صلح­جویی به عنوان نیازی اجتماعی برای رفع کینه­ها و دشمنی­ها معرفی شده و بازتاب یافته است. ملاصدرا نیز به مفهوم صلح و مدارا توجه ویژه ای داشته ­است. هدف از این مقاله بررسی زمینه های تحقق صلح بشری از طریق تطبیق رویکرد صلح­جویی عطار و مولانا و مقایسه آن با نگاه فلسفی ملاصدرا است. مسئله پژوهش، میزان همگرایی و یا تعارض میان دیدگاه­های صوفیانه عطار و مولانا با رویکرد فلسفی ملاصدرا درباره صلح و همچنین امکان پیوند میان دیدگاه­های آنان برای اثر­گذاری در اجتماعات انسانی است. این پژوهش با بهره­گیری از روش تحلیلی توصیفی نوشته شده است. نتیجه به دست آمده از پژوهش نشان می­دهد که صلح­گرایی به عنوان جریانی اجتماعی در آثار عطار و مولانا تحت مفاهیم و عناوین «صلح درون» و «صلح کل» پایداری مداومی دارد. با نگرشی صوفیانه، عطار و مولانا مردم را به صلح درون و صلح کل در پرتو فضیلت­های اخلاقی اعم از عشق، تسامح، مدارا، قناعت و نیکی دعوت کرده اند. ملاصدرا نیز جلوه­های صلح را در راستای وصول به مقام «انسان کامل» مورد توجه قرار داده اما شالوده صلح در فلسفه صدرایی بر­خلاف شعرای مذکور، که مبتنی بر تجربه عارفانه (کشف و شهود) است، مبتنی بر عقلانیت نظری با رویکرد اعتدال­گرا و عدالت­محور است و او امنیت را در زندگی اجتماعی برای تحقق صلح ضروری می­داند.

کلیدواژه ها:

کلید واژه ها: صلح ، مدارا ، صلح درونی ، تصوف ، صلح پروری