تاثیر هیدروکسید مضاعف لایه ای با آنیون بین لایه ای فسفات بر فراهمی فسفر در یک خاک آهکی

به دلیل واکنش فسفر با ترکیبات موجود در خاک، فراهمی فسفر به عنوان یک فاکتور محدود کننده برای تولید فرآورده های کشاورزی در سراسر جهان مطرح است. این پژوهش با هدف مقایسه تاثیر ترکیب سنتزی هیدروکسید مضاعف لایه ای (LDH) با آنیون بین لایه ای فسفات و کود شیمیایی سوپر فسفات تریپل (TSP) بر فراهمی فسفر یک خاک آهکی در طی زمان انجام شد. به این منظور ابتدا Zn-Al LDH با آنیون بین لایه ای فسفات (P-LDH) به روش تبادل یونی ساخته شد و سپس یک آزمایش انکوباسیون در قالب طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل دربرگیرنده دو ترکیب حاوی فسفر (P-LDH و TSP)، چهار سطح فسفر (صفر (شاهد)، ۱۸، ۴۵ و ۹۰ میلی گرم فسفر بر کیلوگرم)، ۸ زمان (۱، ۵، ۱۰، ۲۰، ۴۰، ۷۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ روز) و سه تکرار انجام شد. در پایان هر زمان مقادیر فسفر و روی قابل دسترس، pH و هدایت الکتریکی (EC) نمونه ها اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که کاربرد P-LDH و TSP منجر به افزایش معنی دار فسفر قابل دسترس در مقایسه با تیمار شاهد گردید اما روند تغییرات رهاسازی فسفر در این دو منبع با گذشت زمان متفاوت بود. در نمونه های P-LDH برخلاف TSP با گذشت زمان فسفر قابل دسترس افزایش یافت تا آن جا که تفاوت میان این دو منبع در هر سه سطح فسفر در زمان ۱۵۰ روز از نظر آماری معنی دار گردید. این امر احتمالا به دلیل رهاسازی آهسته فسفر از ساختمان P-LDH و کاهش واکنش فسفر با ترکیبات خاک رخ داده است. در اثر انحلال ترکیب P-LDH در خاک هم زمان با آنیون فسفر کاتیون روی هم وارد محلول خاک شد که منجر به افزایش قابل توجه روی قابل دسترس خاک در تیمارهای P-LDH گردید. همچنین نتایج نشان داد که تغییرات pH و EC در هر دو منبع یکسان بوده و تفاوت معنی داری میان دو منبع مشاهده نشد. بنابراین به نظر می رسد که P-LDH می تواند به عنوان یک کود کندرهای فسفره سبب افزایش کارایی فسفر گردد اما سطوح بالای این ترکیب به دلیل بالا بودن مقادیر روی قابل دسترس توصیه نمی شوند.

کلیدواژه ها:

سوپر فسفات تریپل ، فسفر قابل دسترس ، کود کندرها ، هیدروکسید های مضاعف بین لایه ای