مطالعه اثر تنش کمبود آب و گونه های مختلف قارچ میکوریز آربوسکولار بر عملکرد اقتصادی، عملکرد اسانس و رنگیزه های فتوسنتزی گیاه دارویی ریحان‎

اهداف: قارچ های میکوریز آربوسکولار از عوامل بهبوددهنده رشد و عملکرد گیاهان هستند. این قارچ‎ ‎ها از طریق ایجاد تغییرات در برخی از خصوصیات ریشه و جذب عناصرغذایی در گیاهان میزبان موجب تخفیف در اثرات تخریبی حاصل از تنش کمبود آب می‎ ‎شوند. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی ریحان‎ ‎در شرایط گلخانه-‎ای تحت تاثیر تنش رطوبت به همراه سه گونه قارچ میکوریز آربوسکولار بر روی صفات مورفولوژیکی یا زراعی، رنگیز ه های گیاهی، درصد و عملکرد اسانس این گیاه انجام شد. مواد و روش ها: آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‎ ‎های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل تنش رطوبت در چهار سطح ۲۵‎ ‎(تنش شدید)، ۵۰ (تنش متوسط)، ۷۵ (تنش ملایم) و ۱۰۰ (بدون تنش) درصد ظرفیت مزرعه ای، سه گونه قارچ میکوریز آربوسکولارClarodeoglomus etunicatum (Glomus ‎etunicatum), Funneliformis mosseae (Glomus mosseae), Rhizophagus irregularis (Glomus ‎intraradices)‎‎ و تیمار شاهد بود. یافته ها: مطابق نتایج به دست آمده افزایش سطح تنش کم‎ ‎آبی باعث کاهش عملکرد بخش هوایی، به عنوان عملکرد اقتصادی ریحان گردید اما همزیستی با میکوریز باعث کاهش اثرات مخرب تنش کم‎ ‎آبی بر گیاه شد. مقادیر پایین و متوسط تنش کم‎ ‎آبی درصد اسانس را افزایش و عملکرد اسانس را کاهش داد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج آزمایش می توان بیان کرد که F. mosseae در مقایسه با سایر گونه ها تاثیر بیشتری در بهبود اثرات سوء ناشی از تنش کم آبی در اکثر صفات مورد ارزیابی داشت. درحالی که تاثیر قارچ‎ R. irregularis ‎بر درصد و عملکرد اسانس بالاتر از گونه ‎ F. mosseaeبود.

کلیدواژه ها:

اسانس ، تنش کم آبی ، ریحان ، عملکرد زراعی ، میکوریز آربوسکولار.