بررسی آلاینده ازن سطحی در شهر تهران طی دوره سال های (۲۰۰۸-۲۰۱۱)

در این تحقیق، تغییرات زمانی مکانی آلاینده ازن سطح زمین و عوامل هواشناسی موثر بر آن در شهر تهران طی سال های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۱ بررسی شده است. بررسی مقادیر روزانه شاخص کیفیت هوا نسبت به آلاینده ازن سطحی در ایستگاه اقدسیه نشان داده است که بیشترین درصد روزهای ناسالم در ماه های تیر و مرداد (۹۳%) قرار دارد. اوج روزانه ازن در ساعت های ۱۵-۱۷ رخ داده و متاثر از عوامل گوناگونی، به ویژه دمای هوا و تابش خورشیدی است. غلظت ازن در ساعت ۱۱ قبل ازظهر، همبستگی مثبت زیادی با غلظت میانگین روزانه آن دارد. یکی از جالب ترین نتایج این است اغلب کاهش وارونگی های دمایی شبانه و کاهش پایداری جوی می تواند باعث افزایش غلظت ازن سطحی شبانه شود. بررسی بیشینه های آلاینده ازن سطحی بهاری روشن ساخته است که برخی سامانه های کم ارتفاع وردسپهر میانی همراه با پدیده های وردایست تاشونده که منطقه ایران را در عرض های شمالی دریای خزر تحت تاثیر قرار می دهند، می توانند از راه نزول هوای خشک سرشار از ازن پوشن سپهری به وردسپهر، باعث افزایش مقدار آلاینده ازن سطح زمین شوند. بررسی بیشینه های ازن سطحی تابستانی و مقایسه آن با شرایط هواشناسی جو بالا نشان داده است که اغلب این بیشینه ها در اثر حضور وا چرخند ها در وردسپهر میانی منطقه ایران ایجاد می شوند. شرایط هواشناسی آفتابی، خشک و آرام در طی روز ناشی از این سامانه ها باعث افزایش تولید ازن طی واکنش های فوتوشیمیایی می شود. بررسی تاثیر بارش بر مقدار آلاینده ازن سطحی روشن ساخته است که در روز بارشی غلظت همه آلاینده ها ازجمله ازن کاهش می یابد ولی در یک تا دو روز پس از بارش درحالی که هنوز اکثر آلایندها غلظت به نسبت کمی دارند، غلظت ازن افزایش می یابد؛ که این نشانه شفاف تر بودن جو برای تابش خورشیدی و ترغیب بیشتر فرایند فوتوشیمیایی تشکیل ازن است.

کلیدواژه ها:

ازن سطحی ، وارونگی دمایی ، واکنش فوتوشیمیایی ، وردسپهر ، پوشنسپهر ، سامانه های هواشناسی