ترک اولی و نسبت آن با عصمت پیامبر، با تاکید بر آیه اول سوره «تحریم»

عصمت انبیا از مسائل مهم کلام است و به اعتقاد امامیه، صرف نظر از اختلافات جزئی، انبیا از هرگونه خطا و لغزش مصون هستند. با این وجود برخی متون دینی بر اساس ظاهر با برخی مراتب مورد اعتقاد عصمت در تعارض به نظر می رسد. دانشمندان مسلمان در طول تاریخ با توجه به حوزه اندیشه و توان علمی خود برای رفع تعارضات و ازاله این گونه شبهات تلاش کرده اند. آیه نخست سوره «تحریم» و عتاب موجود در آن از جمله این آیات است که به حسب ظاهر با مرتبه عالیه عصمت پیامبر (ص) در تعارض به نظر می رسد. دیدگاه های مختلف در نفی و توجیه این اشکال مطرح شده است که گاه اصل عتاب را سالبه به انتفاء موضوع می دانند و گاه به پذیرش و توجیه عتاب اقدام کرده اند. برای حل مسئله در این مقاله با تکیه بر اصولی چون جنبه بشری بودن پیامبر، داوری بر اساس ظاهر، حکم بر اساس مبانی عرفی، اعتماد بر تشخیص شخصی در مراعات مصالح اجتماعی، دفع افسد به فاسد و ... از قول به امکان ترک اولی تقریری تازه از جواب به شبهه ارائه و با شواهد و مویداتی تحکیم شد و با نگاهی اعتدالی به دو بعد بشری و الهی بودن انبیا از امکان ترک اولی به عنوان یک بعد بشری غیر منافی با عصمت و عدالت حمایت شده است.

کلیدواژه ها:

ترک اولی ، سهو نبی ، عتاب نبی ، عصمت پیامبر